Piloci, płetwonurkowie, ratownicy górscy… przedstawiciele wielu zawodów pracują w warunkach, w których otaczające nas ciśnienie przyjmować może różne wartości. Czym to grozi dla zdrowia i jak ciśnienie wpływa na samopoczucie?

Spis treści:

  • Czym jest ciśnienie atmosferyczne?
  • Ciśnienie atmosferyczne a samopoczucie
  • Ciśnienie krwi a ciśnienie atmosferyczne
  • Wpływ zmian ciśnienia atmosferycznego na zdrowie w konkretnych zawodach
  • Wpływ obniżonego ciśnienia atmosferycznego na człowieka
  • Profilaktyka zdrowia – kluczowa kwestia podczas pracy przy zmiennym ciśnieniu

Czym jest ciśnienie atmosferyczne?

Ciśnienie atmosferyczne to miara nacisku, który jest wywierany w danym momencie na konkretną powierzchnię przez powietrze. Jednostką, w jakiej podaje się wartość ciśnienia atmosferycznego, są hektopaskale (w skrócie hPa) lub atmosfery (1 atmosfera = 1013,25 hPa)

Ciśnienie atmosferyczne a samopoczucie

Zmiany ciśnienia atmosferycznego mają znaczenie dla naszego samopoczucia, a wahania ciśnienia mogą powodować wiele zaburzeń w funkcjonowaniu organizmu. Najmniej korzystna jest dla nas zmiana pogody ze słonecznej, bezwietrznej, z którą wiąże się wysokie ciśnienie atmosferyczne, na pogodę z silnym wiatrem i deszczem, będącą efektem niskiego ciśnienia.

Gwałtowne zmiany ciśnienia atmosferycznego są groźne w szczególności dla osób z chorobami układu krążenia. Mogą one powodować wahania ciśnienia tętniczego, a w skrajnych przypadkach – doprowadzić np. do zawału lub udaru mózgu.

Do osób wyjątkowo na nie wrażliwych zaliczają się kobiety, starsi ludzie, osoby przewlekle chore i mające niskie ciśnienie krwi. Zjawisko to nazywamy meteopatią, jednak działanie pogody na organizm może w różnym stopniu odczuwać każdy. Pamiętajmy też, że dobre ciśnienie atmosferyczne dla człowieka to nie wszystko, bo oprócz niego na samopoczucie wpływ mają także temperatura powietrza, wilgotność, wiatr czy opady.

Ciśnienie krwi a ciśnienie atmosferyczne

Ciśnienie wpływa na nasz nastrój dlatego, że przy niskim ciśnieniu atmosferycznym tlen z większym trudem przenika przez nasze pęcherzyki płucne do krwi. Zaczynamy głębiej oddychać, by uzupełnić deficyt tlenu. To oznacza, że serce musi pracować wydajniej. Natomiast sam wpływ ciśnienia atmosferycznego na ciśnienie tętnicze krwi jest znikomy i mniejszy niż np. wpływ temperatury powietrza. Zmiany ciśnienia atmosferycznego mogą wpływać na nasze samopoczucie, ale nie bezpośrednio na ciśnienie krwi. Wpływ zbyt wysokiego lub niskiego ciśnienie atmosferyczne na samopoczucie może mieć duże znaczenie w określonych zawodach, takich jak płetwonurek, alpinista czy pilot. W ich wypadku groźne jest zarówno zbyt niskie czy wysokie ciśnienie atmosferyczne (ból głowy, zawroty głowy, bezsenność – to najczęstsze objawy obu tych odmiennych zjawisk), ale też zmienne ciśnienie. Jak to dokładnie działa?

Wpływ zmian ciśnienia atmosferycznego na zdrowie w konkretnych zawodach

Ciśnienie zmienia się wraz ze zmianą wysokości nad poziomem morza – im wyżej dokonuje się pomiaru, tym jest ono niższe, a powietrze – bardziej rozrzedzone. W miarę oddalania się wzwyż od powierzchni ziemi powstaje się tzw. hipoksja hipobaryczna. Dotyczy to m.in. pilotów. Zanurzanie się pod wodą (nurkowie) lub wchodzenie do kopalni (górnicy), gdzie panuje stan podwyższonego ciśnienia atmosferycznego (hiperbaria) może powodować stany patologiczne. Według teorii człowiek może wytrzymać ciśnienie sprężonego powietrza dochodzące do 18 atmosfer. Gęstość powietrza jest wtedy tak duża, że utrudnia wymianę gazową w płucach.

Niebezpieczeństwo w wypadku oddychania powietrzem o podwyższonym ciśnieniu wynika z nasycenia tkanek azotem, który wykazuje też działanie narkotyczne (zwane też upojeniem głębinowym). Cechuje się ono uczuciem euforii z rozproszeniem uwagi i osłabieniem orientacji.  Dlatego nurkowie schodzący głębiej stosują mieszaninę tlenu z helem. Oddychanie czystym tlenem podczas nurkowania grozi zatruciem i wywołuje uszkodzenie ściany pęcherzyków płucnych. Hemoglobina nie może wiązać nadwyżki tlenowej, co w efekcie prowadzi do gromadzenia się dwutlenku węgla w tkankach – to najbardziej niebezpieczny efekt wysokiego ciśnienia. Senność jest jego pierwszym, bardzo niepokojącym objawem.

Innym niebezpieczeństwem jest  dekompresja, podczas której dochodzido uwalnianie się pęcherzyków gazu, azotu,  podczas szybkiego zmniejszania ciśnienia atmosferycznego. Choroba dekompresyjna może wystąpić w sytuacjach, gdy:

  • płetwonurek zbyt szybko wynurzy się na powierzchnię bez zastosowania odpowiedniej prędkości i przystanków dekompresyjnych
  • samolot po wystartowaniu w kontrolowany sposób obniża w środku ciśnienie (samolot jest szczelny)
  • górnik opuszcza kopalnię, do której wpompowano powietrze w celu pozbycia się wody.

Podczas dekompresji następuje zmniejszanie ciśnienia otoczenia, co powoduje z kolei powstawanie pęcherzyków gazu (zazwyczaj azotu) w tkankach i płynach ustrojowych organizmu. Szybkie zmniejszanie ciśnienia, np. w przypadku rozszczelnienia kabiny lecącego samolotu, lub podczas wynurzania w nurkowaniu, powoduje uwalnianie azotu rozpuszczonego w organizmie. Jeśli proces ten przebiega zbyt szybko, azot wytrąca się z krwi i tworzy pęcherzyki, wywołując zatory gazowe, bóle stawów, uszkodzenia układu nerwowego, paraliż lub śmierć.

Wpływ obniżonego ciśnienia atmosferycznego na człowieka

Niskie wysycenie krwi tlenem na wysokościach (tzw. hipoksemia) jest przyczyną choroby górskiej (alpiniści, himalaiści) oraz problemów zdrowotnych lotników. Najbardziej wrażliwe na niedobór tlenu są komórki ośrodkowego układu nerwowego i komórki mięśnia serca. Najczęstsze objawy hipoksemii to bóle i zawroty głowy, senność, utrudnienie oddychania, zmęczenie. Stopień ich nasilenia zależy od bezwzględnej wysokości nad poziomem morza oraz od czasu, w jakim człowiek wznosił się na tę wysokość (np. brak aklimatyzacji u himalaistów).

Piloci odczuwają skutki zmiany ciśnienia w zamkniętych lub półzamkniętych jamach ciała (jamie brzusznej, uchu środkowym i zatokach obocznych nosa). Dlatego stany zapalne dróg oddechowych są przeciwwskazaniem do wykonywania lotów na dużych wysokościach.

Profilaktyka zdrowia – kluczowa kwestia podczas pracy przy zmiennym ciśnieniu

Prywatne ubezpieczenia zdrowotne, wykupione przez firmy dla pracowników zatrudnionych w warunkach zmiennego ciśnienia atmosferycznego, może zapobiec wielu groźnym wypadkom. Zawody takie jak lotnik czy płetwonurek wymagają doskonałego stanu zdrowia, a grupowe ubezpieczenia zdrowotne oferują możliwość szybkiego wykonania wielu badań laboratoryjnych i obrazowych, a także konsultacje z lekarzami wielu różnych specjalności.

SALTUS Ubezpieczenia – skontaktuj się z nami!

Specjalizujemy się w grupowych ubezpieczeniach zdrowotnych chroniących pracowników. Pomagamy dbać o zdrowie i zadowolenie zatrudnionych, co minimalizuje liczbę absencji chorobowych. Jesteśmy w stanie zapewnić ochronę ściśle dopasowaną do potrzeb, rozmiaru, charakteru działalności firmy oraz struktury wiekowej zatrudnionych. Współpracujemy zarówno z ogólnopolskimi sieciami medycznymi, jak i wysokospecjalistycznymi przychodniami regionalnymi, dzięki czemu zapewniamy pomoc w każdym zakątku Polski.

Wyróżniki oferty:

  • Brak górnej granicy wieku
  • Możliwość modyfikacji ochrony w trakcie trwania umowy
  • Aplikacja mobilna i telekonsultacje

Dodatkowe korzyści dla pracodawcy:

  • Świadczenia Medycyny Pracy, w tym Pracownicze Programy Profilaktyczne, nie stanowią przychodu pracownika – nie są obciążone CIT i ZUS
  • Pracownicze Programy Profilaktyczne zmniejszają całkowity koszt ubezpieczenia
  • Dobrze dobrana ochrona zmniejsza liczbę i długość absencji chorobowych pracowników