W otoczeniu pracowników jest azbest? Choroby nim wywołane mogą ujawnić się po 30 latach. Jednak choroby opłucnej lub osierdzia wywołane pyłem azbestu nie muszą być wyrokiem. Znajomość ryzyka i odpowiednie środki ochrony znacznie zmniejszą zagrożenie utraty zdrowia.

Azbest wciąż stanowi zagrożenie dla pracowników budowlanych. Wdychanie pyłu azbestowego może prowadzić do rozwinięcia się chorób takich jak azbestoza, rak oskrzeli, mezotelioma (rak) opłucnej lub osierdzia. Ze względu na długie okresy latencji choroby te mogą ujawnić się nawet po kilkudziesięciu latach od ekspozycji. Regularne przeprowadzanie badań diagnostycznych u pracowników jest najskuteczniejszą metodą wczesnego wykrycia i leczenia potencjalnych schorzeń.

Spis treści:

Azbest — co to jest?

Azbest to materiał nieorganiczny o włóknistej strukturze, obecny w środowisku naturalnym w glebie i skałach. Cechuje go duża odporność na wysokie temperatury (swoje właściwości traci dopiero powyżej 700 st. Celsjusza) oraz czynniki chemiczne, fizyczne i rozciąganie (jest bardzo elastyczny).

Tradycyjnie azbest wykorzystywano głównie w materiałach budowlanych, do procesów chemicznych (do filtracji), w motoryzacji (element klocków hamulcowych i tarcz sprzęgłowych) i w energetyce (jako materiał izolacyjny).

W latach 80. XX wieku stało się jasne, że jest szkodliwy dla zdrowia ludzi i został zakazany w wielu krajach na świecie i w całej Unii Europejskiej. W Polsce nie można go używać, produkować ani importować od 1988 roku. W dodatku do 2032 roku muszą zostać usunięte wszystkie wyroby azbestowe, czyli m.in.:

  • pokrycia dachów,
  • płyty elewacyjne,
  • płyty balkonowe,
  • rury do instalacji kanalizacyjnych,
  • przewody wentylacyjne.

Szacuje się, że w Polsce jest ok. 14,5 tys. ton wyrobów z azbestem.

Nie jest to jednak tylko polski problem. Na całym świecie na szkodliwe działanie azbestu narażonych jest ponad 120 mln ludzi.

Jak wykryć azbest w organizmie?

Zatrucie azbestem to jedno z poważniejszych zagrożeń w miejscach pracy, gdzie materiał ten był lub nadal jest używany. Długotrwałe narażenie na azbest może prowadzić do rozwoju chorób opłucnej lub osierdzia.

Jak wykryć azbest? Zalecane są specjalistyczne badania medyczne. Do najważniejszych należą:

  • radiografia klatki piersiowej — umożliwia wykrycie zmian w płucach i na opłucnej,
  • tomografia komputerowa (TK) klatki piersiowej — pokazuje dokładniejszy obraz zmian w płucach niż zdjęcie rentgenowskie,
  • spirometria — pozwala ocenić funkcję płuc i wykryć obecność chorób obturacyjnych, takich jak azbestoza,
  • badanie cytologiczne płynu opłucnowego — wykonuje się, jeżeli występuje podejrzenie wysięku opłucnowego, co może być objawem zaawansowanego stadium choroby.

Pracownicy narażeni na działanie azbestu powinni być objęci programem regularnych kontroli zdrowotnych, obejmujących konsultacje lekarskie. Wczesne wykrywanie objawów związanych z ekspozycją na azbest jest kluczowe dla efektywnego leczenia i może znacząco poprawić prognozę zdrowotną. W SALTUS Ubezpieczenia pracownicy objęci grupowymi ubezpieczeniami zdrowotnymi mogą korzystać zarówno z medycyny pracy, jak i konsultacji lekarskich — w tym przypadku zalecane są wizyty u pulmonologa.

Zatrucie azbestem — objawy

Objawy zatrucia azbestem często są niejednoznaczne i mogą przypominać inne, mniej poważne schorzenia układu oddechowego. Wśród nich znajdują się:

  • przewlekły kaszel,
  • problemy z oddychaniem,
  • ból klatki piersiowej,
  • duże zmęczenie.

Zatrucie azbestem dotyczy każdego, kto miał kontakt z uszkodzonym wyrobem z azbestu w swoim środowisku pracy. Nieuszkodzony azbest nie jest szkodliwy.

Pojedyncza ekspozycja na azbest nie musi mieć negatywnych konsekwencji. Utratą zdrowia skutkuje wielokrotne przebywanie w otoczeniu, w którym znajduje się azbest w uszkodzonych wyrobach. Pierwsze symptomy mogą się pojawić nawet po 30 latach od kontaktu z azbestem.

Azbest w płucach może prowadzić do poważnych schorzeń, w tym:

  • azbestozy,
  • raka płuc i innych nowotworów (szacuje się, że aż 78 proc. nowotworów pochodzenia zawodowego spowodował kontakt z azbestem),
  • mezoteliomu opłucnej,
  • oraz innych chorób opłucnej i osierdzia.

Te ciężkie choroby na skutek ekspozycji na azbest są przyczyną kilkudziesięciu tysięcy zgonów w samej Unii Europejskiej. W 2019 roku z ich powodu zmarło w UE 72 tys. ludzi.

W których sektorach można mieć kontakt z azbestem?

Największe zagrożenie istnieje w budownictwie. Pracownicy, którzy są narażeni na kontakt z azbestem, to między innymi:

  • budowlańcy zajmujący się rozbiórką lub renowacją starszych budynków,
  • osoby zatrudnione przy usuwaniu azbestu z obiektów mieszkalnych i przemysłowych,
  • pracownicy zajmujący się utrzymaniem i konserwacją instalacji w starych budynkach.

Pozostałe sektory i branże, w których istnieje ryzyko styczności z azbestem:

  • gospodarka odpadami zawierającymi azbest,
  • budowa i konserwacja dróg,
  • kontakt podczas pobierania i analizy próbek,
  • transport: pociągi, pojazdy, statki i samoloty,
  • górnictwo i przemysł wydobywczy,
  • drążenie tuneli.

Szacuje się, że pył azbestowy powstały w wyniku pokruszenia azbestu będzie przyczyną chorób jeszcze przez wiele lat. I to pomimo ścisłych norm, jakie muszą spełniać firmy, w których pracownicy mają kontakt z azbestem. Powodem jest polityka neutralności klimatycznej. Zakłada ona dostosowanie budynków do nowych norm energooszczędności, co będzie wymagać adaptacji budynków lub ich zburzenia. Wszędzie, gdzie znajduje się azbest, będzie istniało bezpośrednie zagrożenie dla zdrowia.

SALTUS Ubezpieczenia – skontaktuj się z nami!

Specjalizujemy się w grupowych ubezpieczeniach zdrowotnych chroniących pracowników. Pomagamy dbać o zdrowie i zadowolenie zatrudnionych, co minimalizuje liczbę absencji chorobowych. Jesteśmy w stanie zapewnić ochronę ściśle dopasowaną do potrzeb, rozmiaru, charakteru działalności firmy oraz struktury wiekowej zatrudnionych. Współpracujemy zarówno z ogólnopolskimi sieciami medycznymi, jak i wysokospecjalistycznymi przychodniami regionalnymi, dzięki czemu zapewniamy pomoc w każdym zakątku Polski.

Wyróżniki oferty:

  • Brak górnej granicy wieku
  • Możliwość modyfikacji ochrony w trakcie trwania umowy
  • Aplikacja mobilna i telekonsultacje

Dodatkowe korzyści dla pracodawcy:

  • Świadczenia Medycyny Pracy, w tym Pracownicze Programy Profilaktyczne, nie stanowią przychodu pracownika – nie są obciążone CIT i ZUS
  • Pracownicze Programy Profilaktyczne zmniejszają całkowity koszt ubezpieczenia
  • Dobrze dobrana ochrona zmniejsza liczbę i długość absencji chorobowych pracowników