Nowotworowa choroba zawodowa to jedna z najtrudniejszych sytuacji dla pracownika. Jednak leczenie jest coraz bardziej skuteczne. Najważniejsze jest szybkie wykrycie problemu. Wsparcie pracodawcy może okazać się kluczowe.

Nowotworowe choroby zawodowe powstają w następstwie działania rakotwórczych czynników obecnych w środowisku pracy. Jakie to są czynniki i w jakich branżach występują?

Spis treści:

Nowotworowe choroby zawodowe – rodzaje

Szacuje się, że szkodliwe warunki pracy mają wpływ na powstanie około 25 rodzajów nowotworów. Jednak tylko część z nich została uznana za choroby zawodowe.

Według Wykazu Chorób Zawodowych są to:

  • rak płuca, rak oskrzela;
  • międzybłoniak opłucnej lub otrzewnej;
  • nowotwór układu krwiotwórczego;
  • nowotwór skóry;
  • nowotwór pęcherza moczowego;
  • nowotwór wątroby;
  • rak krtani;
  • nowotwór nosa i zatok przynosowych;
  • nowotwory wywołane działaniem promieniowania jonizującego z prawdopodobieństwem indukcji przekraczającym 10%.

Choroby te powstają na skutek działania obecnych w miejscu pracy szkodliwych czynników, które dostają się do organizmu przez układ oddechowy, pokarmowy i skórę.

Nowotworowe choroby zawodowe — co je wywołuje?

Z danych Centralnego Rejestru Chorób Zawodowych w Instytucie Medycyny Pracy im. Prof. J. Nofera wynika, że w 2021 roku główną przyczyną nowotworów jako chorób zawodowych w Polsce były:

  • azbest,
  • pyły zawierające wolną krystaliczną krzemionkę,
  • benzen,
  • wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne.

Inne substancje kancerogenne, które mogą być obecne w miejscu pracy:

  • gazy spalinowe z silników Diesla,
  • pył drzewny,
  • związki chromu, kadmu i niklu,
  • nawozy sztuczne i pestycydy,
  • produkty rozpadu radonu,
  • formaldehyd.

W których branżach jest największe ryzyko zachorowania?

Branże, w których szkodliwe warunki pracy powodują raka to najczęściej:

  • górnictwo,
  • hutnictwo,
  • budownictwo,
  • przemysł metalurgiczny,
  • przemysł chemiczny,
  • kopalnictwo,
  • przemysł stoczniowy,
  • przemysł tekstylny i odzieżowy,
  • przemysł obuwniczy.

Nie tylko branże wielkoprzemysłowe są źródłem kancerogennych czynników w pracy. Także mniejsze przedsiębiorstwa, a nawet zatrudnieni w kilkuosobowych firmach mogą być w podwyższonej strefie ryzyka:

  • garbarze,
  • rolnicy,
  • leśnicy,
  • kominiarze,
  • stoczniowcy,
  • elektrycy,
  • hydraulicy,
  • mechanicy samochodowi.

Podejrzenie choroby zawodowej należy zgłosić do Wojewódzkiego Ośrodka Medycyny Pracy.

Zgłoszenie podejrzenia choroby zawodowej

Diagnoza nowotworu wywołanego szkodliwymi czynnikami w pracy, to długi proces, który ma określone etapy:

  1. Zgłoszenie podejrzenia choroby zawodowej

To etap konsultacji pracownika z lekarzem i wydanie przez niego skierowania na badania w związku z podejrzeniem choroby zawodowej do Wojewódzkiego Ośrodka Medycyny Pracy (WOMP).

  1. Rozpoznanie choroby zawodowej

Następuje w WOMP na podstawie skierowania, czasem wymaga dodatkowych badań diagnostycznych.

  1. Stwierdzenie choroby zawodowej

Jeśli w miejscu pracy nastąpiło narażenie na czynniki szkodliwe i rozpoznana choroba znajduje się w wykazie chorób zawodowych, Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny wydaje decyzję o jej stwierdzeniu.

Choroba nowotworowa wywołana szkodliwymi czynnikami w miejscu pracy musi być udokumentowana, żeby pracownik miał prawo uzyskać odszkodowanie. Tylko urzędowe stwierdzenie choroby zawodowej jest podstawą do ubiegania się o rekompensatę.

Choroba zawodowa i co dalej?

Rozpoznanie nowotworowej choroby zawodowej nie musi oznaczać rezygnacji z pracy. Według Instytutu Medycyny Pracy im. prof. J. Nofera w Łodzi dzieje się tak w 57 procentach wszystkich chorób onkologicznych (nie tylko zawodowych). Część chorych zmienia stanowisko lub pracę na inną i w bezpieczniejszych warunkach, co może być właściwym rozwiązaniem dla osób ze stwierdzoną nowotworową chorobą zawodową.

Praca z nowotworem wymaga od pracownika i pracodawcy nowego podejścia. Być może zmiany warunków, większej elastyczności co do czasu pracy, edukacji innych pracowników na temat współpracy z osobą chorą onkologicznie. To duże wyzwanie dla wszystkich stron, jednak badania wskazują (CBOS z 2018 r.), że praca zawodowa jest jedną z najważniejszych wartości Polaków. Pozbawienie chorych tej możliwości może wpłynąć na pogorszenie ich samopoczucia i stanu zdrowia.

Rak — choroba zawodowa niektórych pracowników, wpływa na całe miejsce pracy. W firmach, gdzie zatrudnieni są narażeni na kancerogenne czynniki, każdy z nich musi liczyć się z możliwością zachorowania. Podejście pracodawcy do osób chorych jest przykładem dla pozostałych pracowników, co może ich spotkać, jeśli kiedyś i ich dotknie nowotwór. Zatrudnieni mają o wiele większe poczucie bezpieczeństwa, gdy są objęci grupowymi ubezpieczeniami zdrowotnymi. W SALTUS Ubezpieczenia w ramach medycyny pracy, pracownicy mogą być dodatkowo objęci Pracowniczymi Programami Profilaktycznymi (PPP). PPP Profilaktyka Onkologiczna+Walka z Rakiem 1 i 2 (w dwóch wariantach) obejmuje chorych opieką onkologiczną, również po leczeniu szpitalnym.

Co daje orzeczenie choroby zawodowej?

Uznanie choroby zawodowej uprawnia pracownika do ubiegania się o świadczenia, głównie pieniężne:

  • odszkodowanie — wypłacane jednorazowo,
  • świadczenie rehabilitacyjne,
  • zasiłek chorobowy,
  • zasiłek wyrównawczy,
  • renta — w przypadku utraty zdolności do pracy.

Choroba zawodowa może mieć wpływ na wysokość emerytury, jeśli została uznana na emeryturze pracownika i nie ma on żadnych dodatkowych źródeł dochodu.

SALTUS Ubezpieczenia – skontaktuj się z nami!

Specjalizujemy się w grupowych ubezpieczeniach zdrowotnych chroniących pracowników. Pomagamy dbać o zdrowie i zadowolenie zatrudnionych, co minimalizuje liczbę absencji chorobowych. Jesteśmy w stanie zapewnić ochronę ściśle dopasowaną do potrzeb, rozmiaru, charakteru działalności firmy oraz struktury wiekowej zatrudnionych. Współpracujemy zarówno z ogólnopolskimi sieciami medycznymi, jak i wysokospecjalistycznymi przychodniami regionalnymi, dzięki czemu zapewniamy pomoc w każdym zakątku Polski.

Wyróżniki oferty:

  • Brak górnej granicy wieku
  • Możliwość modyfikacji ochrony w trakcie trwania umowy
  • Aplikacja mobilna i telekonsultacje

Dodatkowe korzyści dla pracodawcy:

  • Świadczenia Medycyny Pracy, w tym Pracownicze Programy Profilaktyczne, nie stanowią przychodu pracownika – nie są obciążone CIT i ZUS
  • Pracownicze Programy Profilaktyczne zmniejszają całkowity koszt ubezpieczenia
  • Dobrze dobrana ochrona zmniejsza liczbę i długość absencji chorobowych pracowników