Schorzenia trzustki długo nie dają żadnych objawów, ale rozwinięta choroba zabiera zdrowie i nieraz życie. Jak zdiagnozować problemy z trzustką?

Pełna diagnostyka trzustki to testy laboratoryjne oraz zestaw badań obrazowych – USG, EUS, tomografia komputerowa i rezonans magnetyczny. Pozwalają one wykryć najczęstsze choroby, czyli nowotwór, przewlekły lub ostry stan zapalny, a także wskazać torbiele na trzustce. Jakie objawy powinny skłonić pracownika do badań trzustki i kiedy należy je wykonać?

Spis treści:

Za co odpowiada trzustka?

Trzustka to niepozorny, szaro-różowy podłużny narząd zlokalizowany na tylnej ścianie jamy brzusznej, tuż za żołądkiem. Ma zaledwie około 10-12 cm długości, ale pełni ważne funkcje w organizmie:

  • wytwarza enzymy potrzebne do procesu trawienia,
  • produkuje hormony regulujące poziom glukozy we krwi,
  • w ciągu doby produkuje około 1 litra soku trzustkowego, który trafia do dwunastnicy, gdzie dochodzi do rozkładania składników odżywczych.

Trzustka, podobnie jak nerki czy wątroba, jest podatna na:

  • nadużywanie alkoholu,
  • palenie tytoniu,
  • zażywanie zbyt dużej liczby leków,
  • wysokotłuszczową dietę,
  • kamicę pęcherzyka żółciowego.

Schorzenia trzustki mogą być wywołane przez urazy, infekcje, operacje lub nawet skłonności genetyczne. Częściej na trzustkę chorują mężczyźni.

Po co badać trzustkę?

Trzustkę należy zbadać przede wszystkim wtedy, gdy zauważalne są pierwsze objawy choroby narządu. Celem takich badań jest wykrycie nieprawidłowego funkcjonowania organu, np. zapalenia, zaburzeń funkcji wydzielniczej czy nowotworu. Rodzaj zleconych badań zależy przede wszystkim od rodzaju podejrzewanego schorzenia.

Do objawów, które wskazują, że konieczna jest wizyta u lekarza, należą:

  • bóle nadbrzusza po lewej stronie (promieniujące do kręgosłupa) lub pleców w okolicy krzyżowej,
  • nudności,
  • biegunka (tłusty i cuchnący stolec) lub zaparcia,
  • gorączka i dreszcze,
  • zaburzenia rytmu serca,
  • żółte zabarwienie białek oczu, skóry i błon śluzowych,
  • piekący i swędzący rumień wędrujący na skórze,
  • utrata apetytu i masy ciała,
  • nieprawidłowy poziom glukozy we krwi.

Występowanie tych objawów powinno niepokoić, ponieważ mogą być skutkiem chorób, m.in.:

  • OZT

OZT to ostre zapalenie trzustki, które jest niebezpieczne i groźne dla życia. OZT polega na samotrawieniu narządu i otaczających go tkanek. W 5-20 proc. prowadzi do reakcji zapalnej, wstrząsu i niewydolności wielu organów. Stan ten wymaga hospitalizacji.

  • PZT

To przewlekłe zapalenie trzustki. Ta choroba ma wolniejszy postęp i mniej nasilone objawy, ale prowadzi do niewydolności w wyniku nieodwracalnej utraty miąższu trzustki.

  • Nowotwór

Do dziś medycyna nie zna skutecznej metody leczenia raka trzustki. Stosowana wówczas terapia ma słabe rokowania i kierowana jest w stronę łagodzenia objawów i spowolnienia rozwoju choroby.

Nowotwór trzustki długo nie daje o sobie znać. Kiedy pojawiają się pierwsze objawy, prawdopodobnie guz jest w bardzo zaawansowanym stadium i często zaczyna dawać przerzuty do innych narządów. Dlatego tak ważna jest odpowiednia i wczesna diagnostyka. Podstawowe badania trzustki znajdują się w grupowych pakietach medycznych w SALTUS Ubezpieczenia.

Badania trzustki z krwi

Badania krwi to pierwszy krok na drodze do diagnostyki chorób trzustki, choć te podstawowe (wskaźnik CRP) pokażą jedynie, że w organizmie rozwija się stan zapalny. Dlatego w celu pełnej i trafnej diagnozy potrzebne są szczegółowe testy.

Podstawową metodą wczesnego wykrywania chorób trzustki jest „profil trzustkowy” – pomiar enzymów trzustkowych we krwi. Można również badać ich stężenie w moczu. W ten sposób sprawdza się, czy poziom enzymów – amylazy i lipazy – nie jest zbyt niski lub zbyt wysoki. Sprawdza się także poziom ALP i glukozy. W przypadku każdego odchylenia od normy można wnioskować, że trzustka nie pracuje prawidłowo.

O chorobie trzustki świadczyć może także podwyższona liczba leukocytów, które chronią organizm przed bakteriami. Wysoki poziom białych krwinek to najczęściej sygnał alarmujący o torbieli trzustki lub jej ostrym zapaleniu.

Aby potwierdzić lub wykluczyć nowotwór, wykonuje się tzw. „markery nowotworowe”, czyli badanie krwi, które pokazuje poziom substancji odpowiadających za zmiany nowotworowe.

Badania obrazowe trzustki

Zmiany w trzustce wykrywają też badania obrazowe:

  • USG

To badanie ultrasonograficzne. W celu potwierdzenia lub wykluczenia chorób trzustki wykonuje się USG jamy brzusznej. Ten rodzaj diagnostyki, najmniej ingerujący w organizm ze wszystkich badań obrazowych, jest całkowicie bezbolesny i nieinwazyjny. USG pozwala określić budowę, strukturę oraz wielkość narządu. Co istotne, USG może pokazać zmiany nowotworowe, ale nie zawsze daje to 100% pewności, że tak groźne zmiany w tym narządzie powstały.

  • EUS

Czyli ultrasonografia endoskopowa, tzw. endosonografia. To metoda badania przewodu pokarmowego, która łączy ultrasonografię z endoskopią. Do wnętrza przewodu pokarmowego, przez jamę ustną wprowadza się głowicę ultrasonograficzną. Dzięki temu badaniu można nie tylko dokładnie obejrzeć wnętrze przewodu pokarmowego, ale też pobrać do badania wycinki, np. fragment guza lub nawet wykonać zabiegi lecznicze. EUS odbywa się przy znieczuleniu miejscowym.

  • Tomografia komputerowa

Tomografia daje bardziej szczegółowy obraz narządu niż USG i EUS. Wiąże się jednak z silnym promieniowaniem, dlatego zwykle zlecana jest tylko pacjentom cierpiącym na choroby trzustki z niewyjaśnionych przyczyn, lub tym, u których wykryto nowotwory lub torbiele. Ta nowoczesna metoda pozwala na uzyskanie bardzo precyzyjnego i wyraźnego obrazu pojedynczych narządów i tkanek.

  • Rezonans magnetyczny

To jeszcze bardziej szczegółowe badanie, które pokazuje powiększenie narządu, torbiele, zwapnienia czy nacieki zapalne.

Nieleczone schorzenia trzustki są groźne w skutkach, dlatego ważna jest profilaktyka, która polega przede wszystkim na właściwym odżywianiu, a zaraz potem — badaniach profilaktycznych.

SALTUS Ubezpieczenia – skontaktuj się z nami!

Specjalizujemy się w grupowych ubezpieczeniach zdrowotnych chroniących pracowników. Pomagamy dbać o zdrowie i zadowolenie zatrudnionych, co minimalizuje liczbę absencji chorobowych. Jesteśmy w stanie zapewnić ochronę ściśle dopasowaną do potrzeb, rozmiaru, charakteru działalności firmy oraz struktury wiekowej zatrudnionych. Współpracujemy zarówno z ogólnopolskimi sieciami medycznymi, jak i wysokospecjalistycznymi przychodniami regionalnymi, dzięki czemu zapewniamy pomoc w każdym zakątku Polski.

Wyróżniki oferty:

  • Brak górnej granicy wieku
  • Możliwość modyfikacji ochrony w trakcie trwania umowy
  • Aplikacja mobilna i telekonsultacje

Dodatkowe korzyści dla pracodawcy:

  • Świadczenia Medycyny Pracy, w tym Pracownicze Programy Profilaktyczne, nie stanowią przychodu pracownika – nie są obciążone CIT i ZUS
  • Pracownicze Programy Profilaktyczne zmniejszają całkowity koszt ubezpieczenia
  • Dobrze dobrana ochrona zmniejsza liczbę i długość absencji chorobowych pracowników