Pracownik z grupą inwalidzką często nie ustępuje w niczym innym zatrudnionym. Jedyne, czego potrzebuje to odpowiednie warunki pracy.

Zatrudnianie osób niepełnosprawnych w Polsce wciąż utrudniają stereotypy. Tymczasem pracodawca może na tym skorzystać, ponieważ zyska wartościowego i często bardzo lojalnego pracownika. Ponadto może ubiegać się m.in. o dofinansowanie do ich wynagrodzenia. Osoby niepełnosprawne pracują efektywnie i sumiennie.

Spis treści:

Kim jest pracownik z grupą inwalidzką?

Pracownik z grupą inwalidzką posiada orzeczenie określające stopień niepełnosprawności. Dokument wydaje się na podstawie przepisów z Ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych. Wystawia się go dla konkretnej osoby, a orzeczenie wydaje wojewódzki lub powiatowy zespół do spraw orzekania o niepełnosprawności. Takie uprawnienia posiada także lekarz orzecznik Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (ZUS).

Zgodnie z Ustawą o zatrudnianiu osób niepełnosprawnych, występują 3 stopnie niepełnosprawności:

  1. lekki,
  2. umiarkowany,
  3. znaczny.

Osoba niepełnosprawna otrzymuje grupę inwalidzką, która określa stopień jej zdolności do pracy. Wyróżniamy 3 takie grupy:

  • I grupa inwalidzka to znaczny stopień niepełnosprawności i określa całkowitą niezdolność do pracy i samodzielnej egzystencji,
  • II grupa inwalidzka to umiarkowany stopień niepełnosprawności i oznacza niezdolność do pracy albo zdolność do pracy w warunkach pracy chronionej
  • III grupa inwalidzka to lekki stopień niepełnosprawności i oznacza częściową niezdolność do pracy.

Wszystkie prawa osób niepełnosprawnych w pracy reguluje Ustawa o zatrudnianiu osób niepełnosprawnych. Ten akt prawny ustala też warunki, jakie musi spełniać pracodawca, przyjmując do firmy pracownika z grupą inwalidzką.

Warunki zatrudnienia osoby niepełnosprawnej

Co ważne, jeśli pracownik z grupą inwalidzką posiada umiarkowany lub znaczny stopień niepełnosprawności (II lub III grupę) nie wyklucza to możliwości jego zatrudnienia.

Jeśli firma pracodawcy nie spełnia warunków pracy chronionej, może zatrudnić taką osobę jeśli:

  1. Przystosuje stanowisko do potrzeb osoby niepełnosprawnej.
  2. Zatrudni pracownika w formie telepracy.

Czym jest telepraca? To formalna definicja pracy z domu (zdalnej), czyli z użyciem narzędzi komunikacji elektronicznej. W dobie pandemii ten model upowszechnił się w wielu firmach, także wśród pełnosprawnych pracowników.

Co ważne, Ustawa o zatrudnianiu osób niepełnosprawnych zezwala na zatrudnienie pracownika z grupą inwalidzką, jeśli:

  • osoba niepełnosprawna otrzyma zgodę na wykonywanie pracy od lekarza medycyny pracy,
  • praca na danym stanowisku jest zgodna ze wskazaniami w orzeczeniu lekarza orzecznika.

Czas pracy osób niepełnosprawnych

Zatrudnianie pracownika z grupą inwalidzką oznacza, że pracodawca respektuje przywileje osób niepełnosprawnych w pracy. Jeden z nich to krótszy czas pracy.

Zgodnie z Ustawą o zatrudnianiu osób niepełnosprawnych, pracownik z III grupą inwalidzką nie może pracować dłużej niż 8 godzin na dobę i 40 godzin tygodniowo. Z kolei osoba niepełnosprawna, posiadająca II grupę inwalidzką może pracować maksymalnie 7 godzin dziennie i 35 godzin tygodniowo.

To jeszcze nie wszystko. Osoba niepełnosprawna nie może pracować w nocy oraz brać nadgodzin.

Jednak od tej reguły istnieje pewien wyjątek. Zatrudnianie osób niepełnosprawnych w godzinach nocnych jest możliwe, gdy:

  • pracownik z grupą inwalidzką jest zatrudniony jako stróż (np. obiektu, mienia),
  • oraz gdy lekarz przeprowadzający badania okresowe pracowników lub lekarz opiekujący się osobą niepełnosprawna wyrazi na to zgodę.

Poza tym ma prawo do skorzystania z dodatkowej przerwy na wypoczynek lub gimnastykę usprawniającą. Pauza, zgodnie z prawem, trwa 15 minut i liczy się do czasu pracy.

Prawa osób niepełnosprawnych w pracy dotyczą jeszcze jednej, ważnej kwestii – stosunku czasu pracy do wynagrodzenia. Mniejszy wymiar godzin i prawo do dodatkowej przerwy nie znaczą, że pracownik z grupą inwalidzką może dostać mniejszą pensję. Wynagrodzenie miesięczne musi mieć stałą wysokość.

Zatrudnianie osób niepełnosprawnych a wynagrodzenie

W tym przypadku pracodawca może skorzystać z dofinasowania do wynagrodzenia pracownika z grupą inwalidzką.

Środki na ten cel pochodzą z Państwowego Funduszu Osób Niepełnosprawnych (PFRON). Pracownik musi być ujęty w ewidencji zatrudnionych niepełnosprawnych, prowadzonej przez tę instytucję.

Dofinansowanie może otrzymać pracodawca, który:

  • prowadzi zakład pracy chronionej,
  • nie prowadzi takiego zakładu, ale zatrudnia osobę niepełnosprawną,
  • zatrudnia minimum 25 pracowników w przeliczeniu na pełny wymiar pracy i osiąga wskaźnik zatrudnienia niepełnosprawnych na poziomie co najmniej 6%,
  • nie posiada zaległości w zobowiązaniach wobec PFRON,
  • zatrudnia mniej niż 25 osób.

Jeśli pracodawca chce rozpocząć zatrudnianie osób niepełnosprawnych w swojej firmie, składa wniosek o miesięczne dofinansowanie i jednocześnie zostaje zarejestrowany w PFRON.

Firma korzystająca z dofinansowania przez 10 lat od dnia przyznania wsparcia przechowuje dokumentację w celu kontroli legalności przyznania dofinansowania.

Co wpływa na wysokość dofinansowania do wypłaty dla pracownika z grupą inwalidzką?

  1. Wymiar czasu pracy osoby niepełnosprawnej. Dofinansowanie jest proporcjonalne do liczby przepracowanych godzin.
  2. Stopień niepełnosprawności pracownika z grupą inwalidzką. Wyższy stopień oznacza większą kwotę dofinansowania.
  3. Szczególnych schorzeń osoby zatrudnionej. Kwota dofinansowania może być wyższa o 40% od najniższego wynagrodzenia, gdy niepełnosprawny pracownik jest niewidomy, ma epilepsję, zaburzenia rozwojowe, chorobę psychiczną lub upośledzenie umysłowe.
  4. Typu pracodawcy. Zakład pracy chronionej otrzyma większą kwotę dofinansowania niż firma bez takiego statusu.

Warto dodać, że PFRON odciąża pracodawcę w innych aspektach finansowych, takich jak:

  • pokrycie kosztów ZUS (ubezpieczenie pokryje Fundusz),
  • ulgi we wpłatach na PFRON, jeśli poziom zatrudnienia osób niepełnosprawnych w firmie jest wyższy niż 6% wszystkich zatrudnionych.
  • Wsparcie w finansowaniu szkoleń pracowników niepełnosprawnych.

Dodatkowy urlop dla niepełnosprawnego pracownika

Do obowiązków pracodawcy wobec pracownika niepełnosprawnego należy także zapewnienie mu dodatkowego urlopu wypoczynkowego. Obejmuje on 10 dni doliczanych do standardowego urlopu (26 dni roboczych), przyznawanego pracownikom bez grupy inwalidzkiej.

Prawo do skorzystania z dodatkowego urlopu przysługuje osobie niepełnosprawnej po przepracowaniu roku od dnia przyznania jej którejś z trzech grup inwalidzkich.

Co ważne, przywilej ten nie przysługuje osobie, która posiada już uprawnienia do korzystania urlopu w wymiarze przekraczającym 26 dni roboczych lub urlopu dodatkowego na podstawie innych przepisów, jeśli jego wymiar jest większy niż 10 dni roboczych.

Badania okresowe pracownika niepełnosprawnego

Pracownik z grupą inwalidzką, podobnie jak ten pełnosprawny, przechodzi przez badania:

  • wstępne,
  • okresowe,
  • kontrolne.

Obowiązkiem pracodawcy jest pilnowanie regularności wykonywanych badań i dotrzymywanie ich terminów. W Kodeksie Pracy nie ma odrębnych przepisów dotyczących profilaktyki zdrowotnej pracowników niepełnosprawnych.

W tym przypadku obowiązki pracodawcy wobec pracownika niepełnosprawnego są takie same, jak te dotyczące pracowników nie posiadających grupy inwalidzkiej. Osoba niepełnosprawna kierowana jest na badania do lekarza medycyny pracy, który oczywiście uwzględnia posiadane przez pracownika orzeczenie o niepełnosprawności.

Warto dodać, że pracodawca powinien zapewnić odpowiednie warunki BHP w tym właściwy poziom ochrony zdrowia. Szczególnie, że w czasie wykonywania obowiązków może dojść do zdarzenia, które wpłynie na stan zdrowia pracownika. Aby każdy zatrudniony czuł się komfortowo i bezpiecznie, pracodawca może skorzystać z grupowych ubezpieczeń zdrowotnych. Dzięki nim zatrudnieni mogą bez długiego oczekiwania w kolejce skorzystać z wizyty u specjalisty, skonsultować stan swojego zdrowia oraz leczyć choroby przewlekłe.

SALTUS Ubezpieczenia – skontaktuj się z nami!

Specjalizujemy się w grupowych ubezpieczeniach zdrowotnych chroniących pracowników. Pomagamy dbać o zdrowie i zadowolenie zatrudnionych, co minimalizuje liczbę absencji chorobowych. Jesteśmy w stanie zapewnić ochronę ściśle dopasowaną do potrzeb, rozmiaru, charakteru działalności firmy oraz struktury wiekowej zatrudnionych. Współpracujemy zarówno z ogólnopolskimi sieciami medycznymi, jak i wysokospecjalistycznymi przychodniami regionalnymi, dzięki czemu zapewniamy pomoc w każdym zakątku Polski.

Wyróżniki oferty:

  • Brak górnej granicy wieku
  • Możliwość modyfikacji ochrony w trakcie trwania umowy
  • Aplikacja mobilna i telekonsultacje

Dodatkowe korzyści dla pracodawcy:

  • Świadczenia Medycyny Pracy, w tym Pracownicze Programy Profilaktyczne, nie stanowią przychodu pracownika – nie są obciążone CIT i ZUS
  • Pracownicze Programy Profilaktyczne zmniejszają całkowity koszt ubezpieczenia
  • Dobrze dobrana ochrona zmniejsza liczbę i długość absencji chorobowych pracowników