Kodeks pracy ściśle określa zasady, na jakich mają być przeprowadzane badania pracownicze – wstępne, okresowe, kontrolne i inne zlecone. Czy pandemia COVID-19 wpłynie na ich zakres i sposób organizacji?

Badania lekarskie pracowników

Zgodnie z przepisami pracodawca nie może dopuścić do pracy pracownika bez aktualnego orzeczenia lekarskiego, stwierdzającego brak przeciwwskazań do pracy na określonym stanowisku. W przeciwnym razie podlega karze grzywny od 1000 zł do 30 000 zł.

Badania lekarskie pracowników obejmują cztery podstawowe grupy badań: wstępne, okresowe, kontrolne oraz końcowe. Niektórzy pracodawcy są też zobligowanie do zorganizowania badań sanitarno-epidemiologicznych. Nie są to jednak badania medycyny pracy (badania profilaktyczne) w rozumieniu art. 229 Kodeksu pracy.

Obowiązkowe badania sanitarne pracowników

Obowiązkowym badaniom sanitarno-epidemiologicznym podlegają – zgodnie z ustawą z 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi – m.in.:

  • podejrzani o zakażenie lub chorobę zakaźną,
  • nosiciele, ozdrowieńcy oraz osoby, które były narażone na zakażenie przez styczność z osobami zakażonymi, chorymi lub materiałem zakaźnym,
  • uczniowie, studenci i doktoranci kształcący się w kierunku wykonywania prac, przy których wykonywaniu istnieje możliwość przeniesienia zakażenia lub choroby zakaźnej na inne osoby,
  • osoby podejmujące lub wykonujące prace, przy wykonywaniu których istnieje możliwość przeniesienia zakażenia lub choroby zakaźnej na inne osoby.

Do branż posiadających obowiązek przeprowadzenia dodatkowych badań sanitarnych należą służba zdrowia, hotelarstwo, oświata i gastronomia. Obowiązkiem badań są objęci również:

  • osoby wykonujące prace związane z wytwarzaniem lub sporządzeniem, pakowaniem, przechowywaniem, dystrybucją niepakowanych lub częściowo pakowanych produktów leczniczych,
  • osoby wykonujące prace na stanowiskach związanych z wytwarzaniem produktów kosmetycznych,
  • osoby wykonujące prace na stanowiskach związanych z pielęgnacją, leczeniem lub opieką, w tym w salonach fryzjerskich i tatuażu, saunach i pływalniach.

Projekt zmian

Od 2015 r. trwają dyskusje nad projektem nowego rozporządzenia Ministerstwo Zdrowia, zgodnie z którym obowiązkowymi badaniami zostaną objęte prace wykonywane w szczególności w:

  • zakładach zbiorowego żywienia,
  • podmiotach świadczących usługi w wagonach restauracyjnych, samolotach i statkach,
  • przewozie artykułów żywnościowych niepakowanych w wagonach-chłodniach,
  • zakładach hurtowych i detalicznych obrotu żywnością,
  • zakładach produkujących lub wprowadzających żywność do obrotu,
  • zakładach mleczarskich, przy pozyskiwaniu mleka oraz na fermach (w tym rolników indywidualnych),
  • w gospodarstwach rolnych produkujących żywność w celu bezpośredniego wprowadzenia do obrotu,
  • zakładach uzdatniających i dostarczających wodę lub lód do celów spożywczych,
  • podmiotach wykonujących działalność leczniczą i opiekuńczą, wychowawczą i oświatową (w tym w domach pomocy społecznej).

Co zmieni koronawirus?

Wydaje się, że planowany katalog zmian obejmie wszelkie branże, które powinny regularnie badać swoich pracowników pod kątem epidemicznym. Zmienić może się co innego – w zależności od zagrożenia badania z założenia mają być powtarzane co 2 lata lub co 5 lat. SARS-CoV-2 może przynieść znaczące skrócenie tych okresów.

Czy badania sanitarno-epidemiologiczne zachowują ważność w czasie epidemii?

Tzw. specustawa o COVID-19 nie odnosi się wprost do kwestii badań lekarskich wykonywanych na podstawie szczególnych regulacji. Podobnie jest z badaniami sanitarno-epidemiologicznymi. Zgodnie z art. 6 ust. 1 ustawy o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi, badania takie powinny być wykonane u wszystkich osób podejmujących lub wykonujących czynności/prace, przy wykonywaniu których istnieje możliwość przeniesienia zakażenia lub choroby zakaźnej na inne osoby niezależnie od obowiązku wykonania badań lekarskich wynikających z Kodeksu pracy.

Jednak z dotychczasowych komentarzy ekspertów wynika, że badania sanitarno-epidemiologiczne zachowują ważność, o ile lekarz nie wyda innej decyzji. Nie oznacza to jednak, że osoba bez ważnych badań może zostać dopuszczone do pracy.

SALTUS Ubezpieczenia – skontaktuj się z nami!

Specjalizujemy się w grupowych ubezpieczeniach zdrowotnych chroniących pracowników. Pomagamy dbać o zdrowie i zadowolenie zatrudnionych, co minimalizuje liczbę absencji chorobowych. Jesteśmy w stanie zapewnić ochronę ściśle dopasowaną do potrzeb, rozmiaru, charakteru działalności firmy oraz struktury wiekowej zatrudnionych. Współpracujemy zarówno z ogólnopolskimi sieciami medycznymi, jak i wysokospecjalistycznymi przychodniami regionalnymi, dzięki czemu zapewniamy pomoc w każdym zakątku Polski.

Wyróżniki oferty:

  • Brak górnej granicy wieku
  • Możliwość modyfikacji ochrony w trakcie trwania umowy
  • Aplikacja mobilna i telekonsultacje

Dodatkowe korzyści dla pracodawcy:

  • Świadczenia Medycyny Pracy, w tym Pracownicze Programy Profilaktyczne, nie stanowią przychodu pracownika – nie są obciążone CIT i ZUS
  • Pracownicze Programy Profilaktyczne zmniejszają całkowity koszt ubezpieczenia
  • Dobrze dobrana ochrona zmniejsza liczbę i długość absencji chorobowych pracowników