Antygen to substancja, która pobudza układ odpornościowy organizmu do produkcji przeciwciał. Może nim być zarówno pojedyncze białko, jak i bardziej złożone, np. bakterie i wirusy.

Antygen a jego rola w organizmie

Antygen charakteryzuje zróżnicowana budowa chemiczna – może on równie dobrze być wspomnianym białkiem, jak i węglowodanem, lipidem czy kwasem nukleinowym.

Antygen zostaje rozpoznany przez nasz układ odpornościowy, który dzięki temu zaczyna produkować przeciwciała. Jest to tzw. immunogenność – zdolność do wywołania przeciwko sobie odpowiedzi immunologicznej organizmu. Stanowi ona najważniejszą właściwość antygenów, która chroni nas przed chorobami przez nie wywoływanymi.

Antygen a nasza odporność

Każdy patogen – np. wirus SARS-CoV-2, odpowiadający za wywołanie choroby COVID-19 – to osobny czynnik chorobotwórczy. Jako taki posiada on własny zestaw antygenów, co oznacza, że układ immunologiczny zaatakowanego organizmu może rozpoznać patogen jako „wroga” i doprowadzić do jego zniszczenia. Co ciekawe, obecność innego antygenu w organizmie może modyfikować tzw. odpowiedź odpornościową na ten konkretny „wrogi” patogen. Nazywamy to zjawiskiem konkurencji antygenowej.

Antygen prowadzi do powstawania przeciwciał. Kompleks antygen-przeciwciało, jest dla układu immunologicznego wskazówką miejsca, w którym zagnieździł się patogen. Badając poziom antygenów i przeciwciał poprzez badania laboratoryjne możemy ustalić obecność patogenu i prawidłowość odpowiedzi organizmu na jego wniknięcie, zakażenie.

Badanie przeciwciał

Przeciwciała chronią nas przed wirusami, bakteriami, substancjami chemicznymi lub toksynami. Wyróżniamy pięć odrębnych klas immunoglobulin. Trzy najczęściej oznaczane to IgM, wytwarzane na początku zakażenia, IgG, produkowane później i mogące utrzymywać się we krwi przez lata oraz IgE – głównie związane z występowaniem alergii.

„Zapas” przeciwciał możemy badać – ta wiedza bardzo się przydaje, bo pracownik mający świadomość nawet bezobjawowego przejścia zakażenia staje się mniej podatny bądź w ogóle niepodatny na działanie określonego patogenu. Dzięki ich posiadaniu przy kolejnym kontakcie organizmu z tym samym antygenem, odpowie on znacznie szybciej i silniej, wytwarzając głównie ochronne przeciwciała klasy IgG.

We wspomaganiu wytwarzania przeciwciał istotną rolę odgrywają szczepionki, w których stosuje się albo osłabiony drobnoustrój, albo białko, rozpoznawane przez organizm właśnie jako antygen. Szczepionki pobudzają odpowiedź immunologiczną do tworzenia początkowo przeciwciał klasy IgM, a następnie odpowiedź wtórną – tworzenie przeciwciał IgG, co prowadzi do uzyskania odporności immunologicznej na dany patogen.

Przeciwciała mogą z czasem zanikać albo patogen może mutować, dlatego w niektórych sytuacjach stosuje się doszczepianie tzw. dawką przypominającą. Wielu ekspertów przypuszcza, że tego rodzaju mechanizm znajdzie zastosowanie w przypadku szczepionek przeciwko koronawirusowi SARS-CoV-2, którego mutacje (np. brytyjska czy południowoafrykańska) zagrażają działaniom podejmowanym w ramach wygaszania epidemii.

Warto mieć świadomość, że układ immunologiczny uczy się rozpoznawać i ignorować antygeny własnych narządów, tkanek i komórek, ale może się zdarzyć, że dokona błędnego rozpoznania. Część swojego organizmu potraktuje wówczas jako obcą i wytworzyć autoprzeciwciała. Może wtedy dojść do tzw. choroby autoimmunologicznej.

Podobnie antygeny obecne w przetaczanej krwi mogą powodować odpowiedź immunologiczną w postaci reakcji poprzetoczeniowej. W sytuacji przeszczepu narządu odpowiedź immunologiczna może doprowadzić do jego odrzucenia, dlatego pacjentom podaje się leki o działaniu immunosupresyjnym.

W jakim celu bada się przeciwciała?

Badanie przeciwciał wykonuje się zwykle w próbce krwi pacjenta w celu stwierdzenia ich obecności lub braku (badanie jakościowe) lub stężenia przeciwciał (badanie ilościowe).

Do wskazań oznaczenia ich stężenia należą:

  • kontaktu z czynnikiem zakaźnym,
  • oznaczenie stanu odporności na dany patogen,
  • diagnozowanie reakcji autoimmunologicznych,
  • diagnostyka alergii,
  • kontrola przebiegu zakażenia lub procesu autoimmunologicznego.

W czym pomogą pracownikowi badania

Alergie, choroby tarczycy czy autoimmunologiczne – wszystko to może mieć duży wpływ na wykonywanie przez nas zawodu. Dlatego w wypadku pracowników nieocenioną pomocą w wykrywaniu antygenów bądź przeciwciał mogą być grupowe ubezpieczenia zdrowotne, wykupione przez pracodawców. Wśród pakietu badań laboratoryjnych znajdziemy wiele, które mogą okazać się bardzo przydatne w diagnostyce problemów z wątrobą (antygeny Hbe, Hbs w przypadku wirusowego zapalenia wątroby typu B), prostatą (antygen PSA całkowity) czy nawet nowotworem (antygen CEA). W dodatku ich wykonanie jest znacznie szybciej osiągalne, niż analogiczne badanie umawiane za pośrednictwem NFZ.

SALTUS Ubezpieczenia – skontaktuj się z nami!

Specjalizujemy się w grupowych ubezpieczeniach zdrowotnych chroniących pracowników. Pomagamy dbać o zdrowie i zadowolenie zatrudnionych, co minimalizuje liczbę absencji chorobowych. Jesteśmy w stanie zapewnić ochronę ściśle dopasowaną do potrzeb, rozmiaru, charakteru działalności firmy oraz struktury wiekowej zatrudnionych. Współpracujemy zarówno z ogólnopolskimi sieciami medycznymi, jak i wysokospecjalistycznymi przychodniami regionalnymi, dzięki czemu zapewniamy pomoc w każdym zakątku Polski.

Wyróżniki oferty:

  • Brak górnej granicy wieku
  • Możliwość modyfikacji ochrony w trakcie trwania umowy
  • Aplikacja mobilna i telekonsultacje

Dodatkowe korzyści dla pracodawcy:

  • Świadczenia Medycyny Pracy, w tym Pracownicze Programy Profilaktyczne, nie stanowią przychodu pracownika – nie są obciążone CIT i ZUS
  • Pracownicze Programy Profilaktyczne zmniejszają całkowity koszt ubezpieczenia
  • Dobrze dobrana ochrona zmniejsza liczbę i długość absencji chorobowych pracowników