Praca na wysokościach należy do jednej z najbardziej niebezpiecznych. Przed jej podjęciem dobre zabezpieczenie nie wystarczy – kluczową rolę odgrywa zdrowie pracownika, który zanim rozpocznie pracę na stanowisku, musi przejść badania wysokościowe.

Pracownik wysokościowy narażony jest na szereg ryzykownych zdarzeń powodujących uszczerbek na zdrowiu, często nieodwracalny. W skrajnych przypadkach upadek z dużej wysokości – czyli największe zagrożenie – może skutkować śmiercią. Badania wysokościowe są koniecznością, ponieważ tylko w ten sposób da się przeprowadzić prawidłową ocenę predyspozycji pracownika.

Spis treści:

Czynniki niebezpieczne w pracach na wysokościach

Zanim przejdziemy do badań, warto wymienić kilka najważniejszych czynników, które mogą powodować niebezpieczeństwo w czasie prac na wysokościach. Oto one:

  • niska świadomość zagrożenia,
  • podejmowanie pracy na wysokości bez szczegółowego jej zaplanowania,
  • niedostateczne informowanie pracowników o zagrożeniach (brak instrukcji, szkoleń),
  • brak właściwego wyposażania pracowników, m.in. w sprzęt chroniący przed upadkiem,
  • nieużywanie lub nieprawidłowe używanie przez pracowników sprzętu ochronnego,
  • brak odpowiednich kwalifikacji.

Zatrzymajmy się na ostatnim punkcie – brak kwalifikacji pracownika wysokościowego dotyczy przede wszystkim stanu zdrowia. Osoby chętne do wykonywania takich czynności w pierwszej kolejności muszą przejść badania lekarskie. Warto podkreślić, że regularny kontakt z lekarzem medycyny pracy muszą mieć także zatrudnieni już pracownicy.

Prace na wysokościach mogą wykonywać osoby, które:

  1. Posiadają aktualne orzeczenie lekarskie o braku przeciwwskazań do pracy na wysokości. Skierowanie na badania wysokościowe musi zawierać adnotację o pracy powyżej lub poniżej 3 m.
  2. Odbyły szkolenie w zakresie BHP oraz instruktaż stanowiskowy.
  3. Zostały zapoznane z oceną ryzyka zawodowego związanego z wykonywaną pracą.
  4. Mają zagwarantowane środki ochrony indywidualnej oraz posiadają umiejętność posługiwania się nimi.

Bezpieczne prace na wysokościach oznaczają więc, że wykonują je osoby bez przeciwwskazań medycznych i zachowujące wszelkie środki ostrożności.

Skierowanie na badania wysokościowe

W pierwszej kolejności pracownik wysokościowy musi zostać skierowany na badania przez pracodawcę. Dokument zawiera informację dla lekarza medycyny pracy o charakterze obowiązków, jakie pacjent będzie wykonywać lub wykonuje stale, jeżeli pracuje w firmie jakiś czas. Skierowanie zawiera następujące informacje:

  • rodzaj badania (wstępne, okresowe),
  • stanowisko na którym pracownik ma być zatrudniony,
  • ewentualne występowanie czynników szkodliwych dla zdrowia lub warunków uciążliwych.

Jeśli na stanowisku istnieją czynniki lub warunki szkodliwe, lekarz otrzymuje także aktualne wyniki pomiarów tych czynników, wykonanych na danym stanowisku.

Następnie, na podstawie tych informacji oraz wskazań metodycznych, lekarz decyduje o rodzaju i zakresie badań. Po ich wykonaniu stwierdza, czy istnieją ewentualne przeciwwskazania do pracy na wysokości i wystawia opinię.

Ocena ryzyka zawodowego – prace na wysokości

Pracodawca wystawia też ocenę ryzyka zawodowego. To jego obowiązek, zgodnie z Artykułem 226 Kodeksu Pracy. Przepisy nie regulują, kto ma badać i oceniać ryzyko w firmie. Jeśli pracodawca dobrze zna rodzaj i technologię wykonywania pracy, może to zrobić sam. W przeciwnym razie zleca to zadanie specjaliście – najczęściej do spraw BHP lub ekspertom zewnętrznym.

Ocenę ryzyka zawodowego najlepiej stworzyć w możliwie najprostszy sposób, w formie pisemnej. Ważne jest też przeprowadzanie regularnych przeglądów oceny ryzyka zawodowego – może się ono zmieniać wraz z upływem czasu, wejściem w życie nowych przepisów, technologii czy utworzeniem nowych stanowisk w firmie.

To ważny dokument, który ma wpływ na kondycję firmy, jakość i wydajność pracy oraz bezpieczeństwo pracowników.

Na czym polegają badania wysokościowe?

Badania wysokościowe dzielą się na wstępne i okresowe. Wstępne przeprowadza się przed przyjęciem pracownika do firmy na konkretne stanowisko. Natomiast okresowe dotyczą zatrudnionych, w przypadku których badania mają charakter kontrolny.

W obu przypadkach badania wysokościowe przeprowadza się na podstawie opinii co najmniej trzech lekarzy specjalistów:

  • laryngologa,
  • neurologa,
  • okulisty.

Bezpieczna praca na wysokości wymaga dobrego wzroku. Okulista ocenia więc, czy pracownik prawidłowo widzi barwy, bada stan wzroku, ostrość widzenia i inne.

Istnieje lista najważniejszych przeciwwskazań, które uniemożliwiają podjęcie pracy na wysokościach. Takich czynności nie mogą wykonywać osoby, które:

  • noszą okulary (mogą spaść lub zaparować i nie nadawać się do użytku),
  • nie mają widzenia obuocznego,
  • ruchomość ich gałek nie mieści się w normie.

Warto jednak dodać, że w przypadku punktu pierwszego dopuszczalne są szkła kontaktowe.

Podczas wizyty u laryngologa ocenie podlega funkcja błędnika pracownika. To narząd odpowiedzialny za zmysł słuchu i utrzymanie równowagi. Znajduje się on w uchu wewnętrznym każdego człowieka. Jeżeli błędnik nie funkcjonuje prawidłowo, praca na wysokości nie może być wykonywana. Dotyczy to także pracowników, u których lekarz wykryje ubytek słuchu.

Zadaniem neurologa jest rozpoznanie u pracownika ewentualnej epilepsji, czyli padaczki. To jedno z najważniejszych badań związanych z wykonywaniem prac na wysokościach. Wykryta u pacjenta padaczka oznacza zakaz pracy na tym stanowisku.

To jeszcze nie wszystko. Na bezpieczeństwo prac na wysokości wpływają też częste i powracające zawroty głowy. Pracownik wysokościowy przechodzi także badanie poziomu cukru we krwi – ewentualna cukrzyca, podobnie jak zawroty głowy, może powodować roztargnienie, osłabienie, a nawet utraty przytomności. Takie dolegliwości uniemożliwiają wykonywanie prac na wysokościach.

Zdarza się także, że pracownik musi zostać skierowany na dodatkowe badania kardiologiczne.

Warto podkreślić, że wyżej wymienione dolegliwości pracowników można skutecznie leczyć, dzięki ubezpieczeniom grupowym, dzięki którym leczenie można podjąć szybciej niż w ramach NFZ – nie trzeba czekać w długich kolejkach na konsultacje i badania specjalistyczne. Pracodawca umożliwi w ten sposób lepsze dbanie o zdrowie całej swojej załogi, nie tylko przy okazji badań okresowych.

Ewentualne schorzenia da się skutecznie wyleczyć, zanim utrudnią pracownikom wykonywanie obowiązków.

Jak przygotować się do badań wysokościowych?

Ze względu na badanie poziomu glukozy we krwi, do lekarza trzeba przyjść na czczo. Najlepiej, jeśli między ostatnim posiłkiem a wejściem do gabinetu minie 12 godzin.

Wizyta o laryngologa i neurologa nie wymaga konkretnych przygotowań, wybiegających poza standardową wizytę u lekarza. Wystarczy pamiętać o tym, jak odpowiadać na pytania w czasie wywiadu – o zażywanych lekach, chorobach przebytych i przewlekłych czy innych dolegliwościach.

Okulista standardowo zbada wzrok, ale z pewnością zapyta o ewentualną wadę lub soczewki. Jeśli pracownik je nosi – koniecznie musi powiedzieć o tym lekarzowi. Jeżeli korzysta z okularów, powinien zamienić je na szkła kontaktowe i zakładać na czas wykonywania obowiązków zawodowych.

Po przejściu przez wszystkie niezbędne badania, pracownik otrzymuje oświadczenie sporządzone na podstawie opinii wymienionych wcześniej, trzech lekarzy specjalistów. Jeśli nie ma przeciwwskazań do wykonywania zawodu w warunkach panujących na wysokościach, można rozpocząć pracę.

SALTUS Ubezpieczenia – skontaktuj się z nami!

Specjalizujemy się w grupowych ubezpieczeniach zdrowotnych chroniących pracowników. Pomagamy dbać o zdrowie i zadowolenie zatrudnionych, co minimalizuje liczbę absencji chorobowych. Jesteśmy w stanie zapewnić ochronę ściśle dopasowaną do potrzeb, rozmiaru, charakteru działalności firmy oraz struktury wiekowej zatrudnionych. Współpracujemy zarówno z ogólnopolskimi sieciami medycznymi, jak i wysokospecjalistycznymi przychodniami regionalnymi, dzięki czemu zapewniamy pomoc w każdym zakątku Polski.

Wyróżniki oferty:

  • Brak górnej granicy wieku
  • Możliwość modyfikacji ochrony w trakcie trwania umowy
  • Aplikacja mobilna i telekonsultacje

Dodatkowe korzyści dla pracodawcy:

  • Świadczenia Medycyny Pracy, w tym Pracownicze Programy Profilaktyczne, nie stanowią przychodu pracownika – nie są obciążone CIT i ZUS
  • Pracownicze Programy Profilaktyczne zmniejszają całkowity koszt ubezpieczenia
  • Dobrze dobrana ochrona zmniejsza liczbę i długość absencji chorobowych pracowników