Co to jest choroba zawodowa i jakie są choroby zawodowe? Warto to wiedzieć, żeby móc im zapobiegać.

Wiele dolegliwości wiążemy z pracą, ale tylko niektóre z nich faktycznie z niej wynikają. Zrozumienie tych kwestii pozwala na skuteczną profilaktykę i ochronę zdrowia w miejscu pracy, co jest ważne zarówno dla pracowników, jak i pracodawców.

Spis treści:

Czym jest choroba zawodowa?

Za chorobę zawodową uważa się schorzenie, które:

  • powstało w wyniku narażenia na czynniki szkodliwe występujące w środowisku pracy
  • lub jest związane ze sposobem jej wykonywania
  • oraz jest ujęte w wykazie chorób zawodowych.

Choroby zawodowe – wykaz

 

Aktualny wykaz chorób zawodowych w Polsce jest zawarty w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 30 czerwca 2009 r. w sprawie chorób zawodowych (Dz. U. z 2009 r. Nr 105, poz. 869 1 z późn. zm.).

 

 

Wykaz ten jest kluczowy dla uznania danego schorzenia za chorobę zawodową.

Klasyfikacja chorób zawodowych obejmuje różnorodne kategorie chorób. Wśród najczęściej diagnozowanych w Polsce znajdują się m.in. choroby:

  • zakaźne i pasożytnicze,
  • pylice płuc,
  • układu oddechowego,
  • narządu głosu,
  • układu ruchu.

Przykłady chorób zawodowych i najbardziej narażone zawody

1. Choroby zakaźne lub pasożytnicze:

  • borelioza:  leśnicy, rolnicy, weterynarze,
  • wirusowe zapalenie wątroby typu B i C:  pracownicy służby zdrowia,

2. Pylice płuc:

  • pylica krzemowa: górnicy, kamieniarze, piaskarze,
  • pylica azbestowa (azbestoza): pracownicy budowlani zajmujący się demontażem azbestu,
  • pylica górników kopalń węgla (pylica węglowa):  górnicy.

3. Astma oskrzelowa: piekarze, stolarze, pracownicy laboratoriów chemicznych,

4. Przewlekłe obturacyjne zapalenie oskrzeli, które spowodowało trwałe upośledzenie sprawności wentylacyjnej płuc: górnicy, spawacze.

5. Przewlekłe choroby narządu głosu spowodowane nadmiernym wysiłkiem głosowym, trwającym co najmniej 15 lat:

  • guzki głosowe twarde: nauczyciele, śpiewacy, lektorzy,
  • wtórne zmiany przerostowe fałdów głosowych: nauczyciele, śpiewacy, lektorzy.
  1. Przewlekłe choroby układu ruchu wywołane sposobem wykonywania pracy:
  • przewlekłe zapalenie okołostawowe barku: monterzy, pakowacze,
  • przewlekłe zapalenie ścięgna i jego pochewki: pracownicy fizyczni, sportowcy.

To tylko część chorób zawodowych. Wykaz ujmuje jeszcze m.in:

  • zatrucia ostre albo przewlekłe,
  • choroby skóry,
  • choroby wywołane czynnikami fizycznymi, chemicznymi lub biologicznymi,
  • nowotwory złośliwe.

Kiedy pracownikowi przysługuje wsparcie?

Nie każde schorzenie, które pojawiło się w związku z pracą, jest automatycznie uznawane za chorobę zawodową. Musi ono spełniać kryteria określone w wykazie i być potwierdzone orzeczeniem lekarskim.

Po stwierdzeniu choroby zawodowej pracownikowi, w zależności od jego zdrowia, stopnia niezdolności do pracy i potrzeb, przysługuje:

  • zasiłek chorobowy (100% podstawy wymiaru),
  • świadczenie rehabilitacyjne,
  • jednorazowe odszkodowanie za uszczerbek na zdrowiu.
  • renta z tytułu niezdolności do pracy,
  • pokrycie kosztów leczenia.

Świadczenia przysługują również po ustaniu zatrudnienia, jeśli choroba ujawni się w określonym czasie od zakończenia pracy w narażeniu.

Jak zapobiegać chorobom zawodowym?

Aby skutecznie minimalizować ryzyko wystąpienia chorób zawodowych, należy wiedzieć, na czym polega zapobieganie chorobom zawodowym z perspektywy zarówno pracodawcy, jak i pracownika.

Rola pracodawcy w profilaktyce chorób zawodowych

Obowiązki pracodawcy w zakresie profilaktyki chorób zawodowych są szerokie i obejmują m.in.:

  • identyfikację i ocenę ryzyka zawodowego,
  • eliminację lub ograniczenie ryzyka zawodowego,
  • zapewnienie bezpiecznych i higienicznych warunków pracy,
  • dostarczanie pracownikom środków ochrony indywidualnej i odzieży roboczej,
  • szkolenia BHP,
  • monitorowanie stanu zdrowia pracowników,
  • prowadzenie dokumentacji.