Wypadek, zatrucie czy problemy z kręgosłupem to ryzyko zawodowe, które pracodawca musi przewidzieć. Jak je oszacować?

Ocena ryzyka zawodowego jest konieczna, żeby wiedzieć, jakim zagrożeniom zapobiegać.

Co więcej, pracodawca ma obowiązek robić to regularnie.

Spis treści:

Co to ryzyko zawodowe?

Ryzyko zawodowe to wszelkie czynniki, które mogą przyczynić się do utraty zdrowia pracownika na skutek niekorzystnych (szkodliwych, uciążliwych lub niebezpiecznych) warunków w miejscu pracy lub sposobu jej wykonywania.

Sporządzenie dokumentu oceny ryzyka zawodowego jest obowiązkiem pracodawcy. Określa to art. 226 Kodeksu pracy. Zgodnie z nim pracodawca:

  • ocenia i dokumentuje ryzyko zawodowe związane z wykonywaną pracą oraz stosuje niezbędne środki profilaktyczne zmniejszające ryzyko,
  • informuje pracowników o ryzyku zawodowym, które wiąże się z wykonywaną pracą, oraz o zasadach ochrony przed zagrożeniami.

Ocena ryzyka zawodowego to proces ciągły, związany ze zmianami, które zachodzą w firmie i na danym stanowisku. Nowe wyposażenie stanowiska, zmiana organizacji pracy, zmiany środków ochronnych, regulacje prawne — za każdym razem ryzyko zawodowe musi być przeanalizowane na nowo.

Najczęściej ocena ryzyka zawodowego zajmują się specjaliści ds. BHP lub zatrudnieni w tym celu eksperci zewnętrzni.

Zagrożenia zawodowe

W każdej pracy zagrożenia zawodowe mogą się różnić, lista potencjalnych niebezpieczeństw jest długa. Inne jest ryzyko na stanowisku pracy spawacza, inne lekarza, a jeszcze inne kierowcy autobusu. Szacowanie ryzyka zawodowego jest więc ściśle związane z zakładem pracy i danym stanowiskiem. Niemniej, można wyszczególnić ogólny podział zagrożeń zawodowych:

  • Fizyczne

Źródłem tych zagrożeń są najczęściej: urządzenia mechaniczne, głownie w ruchu, odpryski, pyły, drgania mechaniczne, pole elektryczne, pole elektromagnetyczne, promieniowanie (optyczne, laserowe, jonizujące, Roentgena, podczerwone, ultrafioletowe) zagrożenie pożarem, hałas, niebezpieczne nawierzchnie, nieergonomiczne pomieszczenia,

  • Chemiczne

Poprzez kontakt z substancjami chemicznymi żrącymi, toksycznymi czy alergicznymi (wdychanie oparów, kontakt fizyczny, połknięcie).

  • BioIogiczne

Zatrucia roślinne lub zwierzęce, choroby na skutek kontaktu z wirusami lub bakteriami.

  • Psychofizyczne

Niewłaściwe lub nadmierne obciążenie fizyczne organizmu, powtarzalność i jednostronność ruchów, stres.

Identyfikacja zagrożeń — ocena ryzyka zawodowego

Sporządzenie listy zagrożeń to jeden z pierwszych kroków do oceny ryzyka zawodowego. Chodzi o to, żeby dokładnie sprecyzować potencjalne czynniki ryzyka zawodowego.

To proces, który opiera się na wykorzystaniu wszelkich dostępnych narzędzi:

  • list kontrolnych — sporządzone przez ekspertów, pozwalają na wykrycie nawet małych odchyleń od normy,
  • dokumentacji technicznych — załączanych do każdego urządzenia,
  • wykonanych pomiarów — pomiary czynników szkodliwych są obowiązkiem pracodawcy,
  • norm bezpieczeństwa — dodatkowe dane o wymaganiach dotyczących urządzeń określone w dyrektywach Unii Europejskiej.

Jak zrobić ocenę ryzyka zawodowego?

Główne cele oceny ryzyka zawodowego to:

  • rozpoznanie czy istnieje ryzyko i — jeśli tak — czy wymaga zmniejszenia,
  • podjęcie stosownych do zagrożenia działań profilaktycznych.

Wprowadzenie działań zabezpieczających zdrowie i życie pracowników ma ogromne znaczenie dla pracowników. Natomiast pracodawcy muszą pamiętać, że jest to ich obowiązek i niedotrzymanie go skutkuje wysokimi karami pieniężnymi.

Jest kilka metod oceny ryzyka zawodowego:

  • Wskaźnika Ryzyka (RISK SCORE),
  • Wstępnej Analizy Zagrożeń (PHA),
  • Analizy Bezpieczeństwa (JSA),
  • grafy ryzyka,
  • według Polskiej Normy PN-N-18002,
  • pięciu kroków,
  • analiza bezpieczeństwa procesu (PSA),
  • studium zagrożeń i zdolności operacyjnych (HAZOP).

Zaleca się wybór metody dopasowanej do potrzeb oraz możliwie najprostszej.

Cały proces oceny ryzyka zawodowego, który jest wieloetapowy i rozciągnięty w czasie, sprowadza się do poszczególnych działań:

  • zebranie informacji, które ułatwią ocenę ryzyka,
  • analiza tych informacji oraz identyfikacja zagrożeń,
  • oszacowanie ryzyka na podstawie ujawnionych zagrożeń,
  • wyznaczenie dopuszczalności ryzyka,
  • wprowadzenie środków profilaktycznych wykluczających lub zmniejszających zagrożenie zdrowotne pracowników.

Zapobieganie wypadkom przy pracy

Zasady oceny ryzyka zawodowego zakładają zastosowanie się do wszystkich kroków tego procesu. Wszystkie elementy oceny ryzyka zawodowego prowadzą do jednego celu — zmniejszenia wypadków w miejscu pracy.

Jednak, oprócz oceny ryzyka zawodowego, pracodawca może wprowadzić działania, które na co dzień będą przypominać pracownikom o dbaniu o bezpieczeństwo:

  • przestrzegać zasad BHP,
  • przestrzegać regulaminu bezpieczeństwa pracy,
  • zapewnić środki ochrony osobistej,
  • wyraźnie oznaczyć strefy zagrożenia.

Poza miejscem pracy, pracodawca może zapewnić wsparcie medyczne — w celu profilaktyki zagrożeń i pomocy w razie wypadków. Pracowniczy Program Profilaktyczny — Profilaktyka Następstw Urazów w SALTUS Ubezpieczenia zapewnia zatrudnionym specjalistyczną opiekę medyczną i rehabilitacyjną.

SALTUS Ubezpieczenia – skontaktuj się z nami!

Specjalizujemy się w grupowych ubezpieczeniach zdrowotnych chroniących pracowników. Pomagamy dbać o zdrowie i zadowolenie zatrudnionych, co minimalizuje liczbę absencji chorobowych. Jesteśmy w stanie zapewnić ochronę ściśle dopasowaną do potrzeb, rozmiaru, charakteru działalności firmy oraz struktury wiekowej zatrudnionych. Współpracujemy zarówno z ogólnopolskimi sieciami medycznymi, jak i wysokospecjalistycznymi przychodniami regionalnymi, dzięki czemu zapewniamy pomoc w każdym zakątku Polski.

Wyróżniki oferty:

  • Brak górnej granicy wieku
  • Możliwość modyfikacji ochrony w trakcie trwania umowy
  • Aplikacja mobilna i telekonsultacje

Dodatkowe korzyści dla pracodawcy:

  • Świadczenia Medycyny Pracy, w tym Pracownicze Programy Profilaktyczne, nie stanowią przychodu pracownika – nie są obciążone CIT i ZUS
  • Pracownicze Programy Profilaktyczne zmniejszają całkowity koszt ubezpieczenia
  • Dobrze dobrana ochrona zmniejsza liczbę i długość absencji chorobowych pracowników