Praca głosem jest uciążliwa dla strun głosowych. Pierwsze objawy to suchość i pieczenie w gardle, które nie przechodzą. Jak rozpoznać problemy z narządem głosu, by w porę zareagować?

Przewlekłe choroby narządu głosu to jedne z najczęstszych chorób zawodowych w Polsce. Teoretycznie, najbardziej narażone są wszystkie osoby, które pracują głosem, czyli wykładowcy, aktorzy, śpiewacy, spikerzy radiowi, przedstawiciele handlowi czy pracownicy call center. Jednak to nauczyciele najczęściej zapadają na choroby strun głosowych. Objawy tych schorzeń zaczynają się niewinnie — od zwykłej chrypki i drapania w gardle. Nieleczone prowadzą do zmian w narządzie głosu. Wykonane w odpowiednim momencie badania zwiększają powodzenie w leczeniu i zapobiegają nawrotom choroby.

Spis treści:

Choroby zawodowe narządu głosu — rodzaje

Spośród chorób głosu kilka z nich występuje najczęściej i to właśnie one zostały ujęte w wykazie chorób zawodowych. Przez choroby zawodowe narządu głosu rozumiemy przewlekłe choroby spowodowane, trwającym co najmniej 15 lat nadmiernym wysiłkiem głosowym (Rozporządzenie Rady Ministrów z 30 czerwca 2009, Dz. U. nr 105, poz. 869 ze zm.).

Wykaz chorób zawodowych obejmuje zaledwie trzy schorzenia:

  • guzki głosowe twarde,
  • wtórne zmiany przerostowe fałdów głosowych,
  • niedowład mięśni przywodzących i napinających fałdy głosowe z niedomykalnością fonacyjną głośni i trwałą dysfonią.

Guzki głosowe twarde, zwane też guzkami śpiewaczymi, to zgrubienia na strunach głosowych. Uniemożliwiają ich domknięcie, co powoduje zmianę w brzmieniu głosu i jego większą męczliwość.

Wtórne zmiany przerostowe strun głosowych oznaczają ich pogrubienie. Efektem jest chrypka, głos staje się niższy, a jego skala się zmniejsza.

Niedowład mięśni strun głosowych powoduje ich niedomykalność. Głos staje się chrypliwy, szybciej się męczy i może zanikać (afonia).

Inne schorzenia aparatu głosowego, to m.in.:

  • dysfonia — chrypka na skutek nagromadzenia śluzu na więzadłach głosowych,
  • zapalenie krtani — częsta infekcja występująca zwłaszcza zimą,
  • zapalenie strun głosowych — zwykle związane z zapaleniem krtani,
  • zmiany nowotworowe gardła i krtani.

Dlaczego głos choruje?

Choroby krtani i strun głosowych powstają na skutek czynników zewnętrznych lub związanych z organizmem i nawykami danej osoby. Do tych pierwszych zaliczamy otoczenie w pracy. Wszędzie, gdzie jest suche lub zanieczyszczone (np. zapylone) powietrze, słaba akustyka, nadmierny hałas — i w takich warunkach pracujemy głosem, jest on bardziej narażony na uszkodzenie.

Pozostałe czynniki to:

  • wiek (zapadalność wzrasta z wiekiem),
  • płeć (kobiety chorują częściej),
  • budowa anatomiczna narządu głosu,
  • choroby tarczycy,
  • wcześniej przebyte choroby zapalne narządu głosu,
  • palenie papierosów.

Co ciekawe, chociaż wiele grup zawodowych pracuje głosem, schorzenia tego narządu to głównie choroby zawodowe nauczycieli. Aktorzy, spikerzy i śpiewacy kształcą swoje nawyki mówienia i pracują nad emisją głosu. Nauczyciele zazwyczaj nie mają tego w swoim programie edukacji.

Choroby narządu głosu — objawy

Nadwyrężone struny głosowe dają objawy po około dwóch latach zawodowej pracy głosem. Na tym etapie patologia głosu nie jest znaczna i chorobę można wyleczyć, a zmiany w narządzie głosu cofnąć. Po około 10 latach patologie się utrwalają i są trudne lub niemożliwe do wyleczenia. O powodzeniu w powrocie do zdrowia decyduje zwrócenie uwagi na pierwsze objawy i szybka konsultacja ze specjalistą.

Co powinno nas zaniepokoić? Oto lista objawów:

  • przedłużające się w czasie odchrząkiwanie, chrypka, kaszel,
  • suchość i drapanie w gardle,
  • poczucie ściśnięcia gardła i krtani,
  • załamywanie się głosu,
  • głos staje się słabszy i bezbarwny,
  • skala głosu jest węższa,
  • większa męczliwość po dłuższym mówieniu,
  • zaniki i czasowa utrata głosu.

Jeśli objawy występują od dłuższego czasu, konieczna jest wizyta u specjalisty. Narząd głosu profesjonalnie zbada lekarz laryngolog i foniatra.

Jak zbadać głos?

Badanie krtani i strun głosowych rozpoczyna się od szerokiego wywiadu. Lekarz musi dowiedzieć się m.in., czy:

  • zaburzenia głosu występowały już wcześniej, jeśli tak, to jakie i jak wyglądało leczenie,
  • pacjent cierpi na inne choroby,
  • ma nałogi,
  • przyjmuje leki, jeśli tak, to jakie.

Lekarz z pewnością zapyta też o rodzaj pracy. Wykonywany zawód — jak wiemy już z tego artykułu — może mieć istotny wpływ na występowanie chorób narządu głosu.

Jeśli specjalistą jest laryngolog (inaczej też: otolaryngolog), najpierw obejrzy przednią część gardła i jamy ustnej, a potem wykona badanie laryngoskopowe. Za pomocą specjalnego lusterka lub laryngoskopu światłowodowego, oceni stan całego gardła i krtani oraz wykryje zmiany chorobowe.

Foniatra, który jest otolaryngologiem, specjalizuje się w chorobach narządu głosu i słuchu, również przeprowadzi ogólny wywiad, a oprócz tego palpacyjnie zbada okolice gardła i krtani. Diagnoza foniatryczna może obejmować też badanie:

  • stroboskopowe — obserwacja gardła oświetlonego światłem przerywanym,
  • natężenia, artykulacji i zakresu głosu,
  • pola głosowego.

Badania otolaryngologiczne najlepiej wykonać jak najszybciej. Pracownicy z objawami chorób narządu głosu, którzy korzystają z opieki zdrowotnej SALTUS Ubezpieczenia, mogą wykonać je w ramach ubezpieczenia grupowego. Zapewnienie zatrudnionym dostępu do badań to mniejsza ilość zwolnień lekarskich i urlopów zdrowotnych, które są niezbędną przerwą w pracy w przypadku chorego głosu.

Jak leczyć? Najlepiej zapobiegać

Chore struny głosowe i zmiany w ich obrębie leczy się farmakologicznie i fizykalnie. Zabiegi chirurgiczne nie usuwają jednak przyczyn choroby. Lekarze podkreślają, że skuteczne leczenie jest możliwe jedynie wraz ze zmianą nawyków. Nauka prawidłowej emisji głosu, technik oddechowych, fonacyjnych i artykulacyjnych przynosi pożądane zmiany na początkowym etapie leczenia. Jest najlepszą metodą zapobiegawczą przeciw powstawaniu i nawrotom chorób narządu głosu.

SALTUS Ubezpieczenia – skontaktuj się z nami!

Specjalizujemy się w grupowych ubezpieczeniach zdrowotnych chroniących pracowników. Pomagamy dbać o zdrowie i zadowolenie zatrudnionych, co minimalizuje liczbę absencji chorobowych. Jesteśmy w stanie zapewnić ochronę ściśle dopasowaną do potrzeb, rozmiaru, charakteru działalności firmy oraz struktury wiekowej zatrudnionych. Współpracujemy zarówno z ogólnopolskimi sieciami medycznymi, jak i wysokospecjalistycznymi przychodniami regionalnymi, dzięki czemu zapewniamy pomoc w każdym zakątku Polski.

Wyróżniki oferty:

  • Brak górnej granicy wieku
  • Możliwość modyfikacji ochrony w trakcie trwania umowy
  • Aplikacja mobilna i telekonsultacje

Dodatkowe korzyści dla pracodawcy:

  • Świadczenia Medycyny Pracy, w tym Pracownicze Programy Profilaktyczne, nie stanowią przychodu pracownika – nie są obciążone CIT i ZUS
  • Pracownicze Programy Profilaktyczne zmniejszają całkowity koszt ubezpieczenia
  • Dobrze dobrana ochrona zmniejsza liczbę i długość absencji chorobowych pracowników