Co trzeci dorosły Polak zmaga się z nadciśnieniem, a liczba osób z cukrzycą przekracza już 3 miliony. Otyłość dotyka niemal 9 milionów dorosłych.

Niewiele chorób tak mocno wpływa na codzienne funkcjonowanie pracowników jak cukrzyca, nadciśnienie czy otyłość. Długoterminowe konsekwencje tych schorzeń mogą obejmować problemy z sercem, nerkami, wzrokiem, a nawet prowadzić do niezdolności do pracy. Często jednak dopiero regularne badania profilaktyczne ujawniają zmiany, które rozwijały się latami bez żadnych objawów. W artykule wyjaśniamy, jak praca zawodowa wpływa na rozwój tych chorób oraz jak skutecznie dbać o zdrowie zespołu.

Spis treści:

Co to są choroby cywilizacyjne i dlaczego dotykają pracowników?

Choroby cywilizacyjne to schorzenia przewlekłe, których występowanie wzrasta wraz z rozwojem społeczeństw i zmianą stylu życia. Siedzący tryb życia, stres, nieprawidłowe odżywianie, brak ruchu – wszystko to sprzyja powstawaniu problemów zdrowotnych, które kiedyś były rzadkością.

Do najczęstszych chorób cywilizacyjnych należą cukrzyca typu 2, nadciśnienie tętnicze i otyłość. Według danych Polskiego Towarzystwa Nadciśnienia Tętniczego, w Polsce na nadciśnienie choruje około 11 milionów dorosłych osób – to ponad jedna trzecia populacji. Z kolei dane Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego wskazują, że cukrzyca dotyka już 3 miliony Polaków, a kolejne 5 milionów ma stan przedcukrzycowy. Otyłość, jak wynika z raportu Najwyższej Izby Kontroli z 2024 roku, diagnozuje się u około 9 milionów dorosłych, co stanowi blisko 30% społeczeństwa.

Osoby pracujące często doświadczają dodatkowych czynników ryzyka. Długie godziny przy biurku, praca zmianowa, stres związany z terminami i odpowiedzialnością, nieregularne posiłki – wszystko to pogłębia istniejące problemy zdrowotne lub przyspiesza rozwój nowych.

Cukrzyca a praca zawodowa

Cukrzyca to choroba metaboliczna, która pojawia się, gdy trzustka nie wytwarza wystarczającej ilości insuliny lub organizm nie może jej prawidłowo wykorzystać. Według danych NFZ, rokrocznie diagnozuje się ponad 450 tysięcy nowych przypadków – to znaczy, że cukrzyca staje się problemem coraz powszechniejszym.

Jak cukrzyca wpływa na pracę?

Pracownik z cukrzycą musi regularnie kontrolować poziom glukozy we krwi, przyjmować leki lub insulinę oraz przestrzegać reżimu żywieniowego. Wahania cukru mogą powodować uczucie zmęczenia, problemy z koncentracją, drażliwość – co bezpośrednio przekłada się na jakość wykonywanych obowiązków. W skrajnych przypadkach hipoglikemia (niski poziom cukru) może prowadzić do utraty przytomności, co stanowi zagrożenie w miejscu pracy.

Z tego powodu praca na stanowiskach wymagających szczególnej czujności – takich jak obsługa maszyn, prowadzenie pojazdów czy praca na wysokości – może wymagać dodatkowych środków ostrożności. Pracodawca powinien zadbać o możliwość regularnych posiłków, dostęp do miejsca, w którym pracownik może bezpiecznie zmierzyć poziom cukru, oraz elastyczność w kwestii przerw.

Profilaktyka cukrzycy w miejscu pracy

Około 90% przypadków cukrzycy typu 2 jest związanych z nadwagą lub otyłością. Profilaktyka chorób cywilizacyjnych zaczyna się od prostych działań – regularnej aktywności fizycznej, zbilansowanej diety, unikania nadmiernego stresu.

W firmach warto wprowadzić:

  • regularne badania profilaktyczne obejmujące pomiar poziomu glukozy we krwi,
  • dostęp do konsultacji dietetycznych,
  • promowanie zdrowego trybu życia poprzez programy wellness,
  • elastyczne godziny pracy umożliwiające regularne spożywanie posiłków.

Wczesne wykrycie stanu przedcukrzycowego daje szansę na odwrócenie procesu chorobowego poprzez zmianę stylu życia – bez konieczności farmakoterapii.

Nadciśnienie a praca

Nadciśnienie tętnicze to stan, w którym ciśnienie krwi w tętnicach jest stale podwyższone. Choroba ta jest często nazywana cichym zabójcą, ponieważ przez lata może przebiegać bezobjawowo, a jednocześnie niszczyć serce, nerki i naczynia krwionośne.

Nadciśnienie a praca fizyczna

Praca fizyczna sama w sobie nie powoduje nadciśnienia – wręcz przeciwnie, regularny wysiłek fizyczny może korzystnie wpływać na ciśnienie krwi. Problem pojawia się wtedy, gdy wysiłek łączy się z innymi czynnikami ryzyka, takimi jak przewlekły stres, nieprawidłowa dieta (za dużo soli), palenie papierosów czy nadwaga.

Osoby wykonujące pracę fizyczną często nie zdają sobie sprawy z tego, że ich ciśnienie jest podwyższone. Objawy takie jak bóle głowy, zawroty czy uczucie zmęczenia można łatwo przypisać przepracowaniu – dlatego badania profilaktyczne są tu szczególnie istotne.

Nadciśnienie a praca w nocy

Praca zmianowa, a zwłaszcza praca w nocy, znacząco zaburza naturalny rytm dobowy organizmu. Ciśnienie tętnicze podlega cyklicznym zmianom w ciągu doby – zwykle w nocy spada, co daje sercu czas na regenerację. Praca nocna ten mechanizm niszczy.

Według badań przedstawionych w Forum Zaburzeń Metabolicznych, osoby pracujące na nocnych zmianach wykazują wyższe ryzyko rozwoju nadciśnienia. Wpływa na to kilka czynników:

  • zaburzenia rytmu dobowego i zegara biologicznego,
  • problemy ze snem (mniejsza regeneracja),
  • większa podatność na stres i lęk,
  • nieregularne posiłki i gorsza jakość diety,
  • zmniejszone wydzielanie melatoniny, która pomaga regulować ciśnienie.

Praca w nocy zwiększa także ryzyko wystąpienia cukrzycy i otyłości, które same w sobie są czynnikami ryzyka nadciśnienia. Dlatego osoby pracujące zmianowo powinny szczególnie dbać o regularną kontrolę ciśnienia oraz wdrażać zdrowe nawyki – ograniczenie soli, regularną aktywność fizyczną, dbałość o sen.

Zapobieganie nadciśnieniu w miejscu pracy

Pracodawca może wesprzeć pracowników przez zapewnienie:

  • regularnych badań ciśnienia tętniczego w ramach profilaktyki uwzględnionej w ubezpieczeniach grupowych,
  • dostępu do porad kardiologicznych,
  • programów redukcji stresu (np. mindfulness, warsztaty relaksacyjne),
  • zdrowych posiłków w firmowej stołówce (mniej soli, więcej warzyw),
  • możliwości korzystania z aktywności fizycznej (karnet na siłownię, zajęcia sportowe).

Otyłość w miejscu pracy

Otyłość to przewlekła choroba charakteryzująca się nadmiernym nagromadzeniem tkanki tłuszczowej w organizmie. Według raportu Najwyższej Izby Kontroli z 2024 roku, w Polsce na otyłość choruje około 9 milionów dorosłych osób, a blisko 60% społeczeństwa ma nadmierną masę ciała.

Jak otyłość wpływa na pracę?

Otyłość zwiększa ryzyko rozwoju wielu chorób – cukrzycy typu 2, nadciśnienia, choroby wieńcowej, udaru, a także problemów z układem ruchu (bóle stawów, kręgosłupa). Pracownicy z otyłością częściej korzystają ze zwolnień lekarskich, co wpływa na absencję i wydajność całego zespołu.

Praca biurowa sprzyja przybieraniu na wadze – długie godziny w pozycji siedzącej, brak aktywności fizycznej, stres i podjadanie w biurze to przepis na problemy z masą ciała. Z kolei pracownicy fizyczni często mają nieregularny rytm posiłków i sięgają po szybkie, wysokokaloryczne przekąski.

Profilaktyka otyłości

Walka z otyłością wymaga wielokierunkowego podejścia:

  • edukacja żywieniowa – konsultacje dietetyczne, warsztaty na temat zdrowego odżywiania,
  • promowanie aktywności fizycznej – organizowanie wspólnych treningów, karnetów sportowych, wyzwań ruchowych,
  • tworzenie środowiska sprzyjającego zdrowiu – dostęp do zdrowych posiłków, strefa relaksu, przestrzenie do aktywności,
  • wsparcie psychologiczne – otyłość często wiąże się z problemami emocjonalnymi, a stres może prowadzić do niekontrolowanego jedzenia.

Od 2021 roku w Polsce działa program KOS-BAR, który oferuje kompleksową opiekę nad osobami z otyłością olbrzymią – łączy leczenie chirurgiczne z opieką psychologiczną i dietetyczną.

Profilaktyka chorób cywilizacyjnych w firmie

Pracodawca ma realny wpływ na zdrowie swoich pracowników. Choroby cywilizacyjne rozwijają się powoli i bezobjawowo, dlatego profilaktyka chorób społecznych odgrywa tak istotną rolę.

Regularne badania profilaktyczne

Podstawą jest wykonywanie badań okresowych, które wykrywają wczesne zmiany:

  • pomiar ciśnienia tętniczego,
  • badanie poziomu glukozy na czczo,
  • lipidogram (poziom cholesterolu),
  • pomiar BMI i obwodu talii,
  • badania dodatkowe w zależności od specyfiki stanowiska pracy.

Programy zdrowotne w firmie

Coraz więcej firm wprowadza kompleksowe programy profilaktyczne:

  • wykłady i szkolenia na temat zdrowego stylu życia,
  • dostęp do poradni dietetycznych i psychologicznych,
  • programy wellness obejmujące np. jogi, mindfulness, treningi personalne,
  • wyzwania zdrowotne (np. 10 000 kroków dziennie, miesiąc bez cukru),
  • ubezpieczenia zdrowotne zapewniające szybki dostęp do specjalistów.

Kultura organizacyjna wspierająca zdrowie

Zdrowie pracowników zależy też od atmosfery w pracy:

  • elastyczne godziny pracy pozwalające pogodzić życie zawodowe z osobistym,
  • możliwość robienia przerw na ruch,
  • ograniczenie nadgodzin i dbałość o work-life balance,
  • wsparcie psychologiczne w trudnych sytuacjach,
  • promowanie zdrowej rywalizacji, a nie toksycznego perfekcjonizmu.

Jak ubezpieczenia grupowe SALTUS pomagają w walce z chorobami cywilizacyjnymi?

Zapobieganie chorobom cywilizacyjnym wymaga nie tylko zdrowego stylu życia, ale przede wszystkim szybkiego dostępu do profilaktyki i specjalistycznej diagnostyki. W publicznej służbie zdrowia kolejki do lekarzy diabetologa czy kardiologa potrafią sięgać kilku miesięcy – a w tym czasie choroba może się rozwinąć lub pogłębić. Dlatego coraz więcej firm decyduje się na wdrożenie grupowych ubezpieczeń zdrowotnych dla swoich pracowników.

Szybki dostęp do diagnostyki – podstawa skutecznej profilaktyki

Grupowe ubezpieczenia zdrowotne SALTUS Ubezpieczenia zapewniają pracownikom natychmiastowy dostęp do badań i konsultacji, które w publicznej służbie zdrowia wymagałyby długiego oczekiwania. Dzięki sieci ponad 5000 placówek medycznych w całej Polsce pracownicy mogą szybko wykonać badania poziomu glukozy, pomiar ciśnienia, lipidogram czy skonsultować wyniki z odpowiednim specjalistą.

Wczesne wykrycie niepokojących zmian – takich jak stan przedcukrzycowy czy podwyższone ciśnienie – daje realne szanse na odwrócenie procesu chorobowego. W przypadku cukrzycy typu 2 zmiana stylu życia wdrożona na odpowiednim etapie może całkowicie zapobiec rozwojowi choroby.

Pracownicze Programy Profilaktyczne – kompleksowa ochrona zdrowia

SALTUS Ubezpieczenia oferuje 11 dedykowanych Pracowniczych Programów Profilaktycznych, które można dopasować do specyfiki danej firmy i narażeń występujących w miejscu pracy. W kontekście chorób cywilizacyjnych szczególnie istotne są trzy programy:

Profilaktyka Diabetologiczna

Program obejmuje nielimitowane konsultacje i telekonsultacje z diabetologiem, internistą, kardiologiem oraz okulistą. Pracownicy mają dostęp do kompleksowych badań laboratoryjnych niezbędnych w profilaktyce i leczeniu cukrzycy. Co szczególnie istotne – program wspiera pracowników na każdym etapie choroby, również wtedy, gdy występuje insulinooporność zwiastująca cukrzycę.

Profilaktyka Kardiologiczna

Zapewnia szybki dostęp do konsultacji kardiologicznych oraz kluczowych badań, takich jak EKG, ECHO Serca, Holter RR czy niezbędne badania laboratoryjne. Program ten jest szczególnie ważny dla osób z nadciśnieniem oraz tych, które pracują w systemie zmianowym – u nich ryzyko chorób sercowo-naczyniowych jest znacząco wyższe.

Profilaktyka Nabytych Wad Postawy

Otyłość często prowadzi do problemów z układem kostno-stawowym i kręgosłupem. Program daje stały dostęp do porad ortopedy i neurologa oraz badań takich jak MR czy RTG poszczególnych odcinków kręgosłupa.

SALTUS Ubezpieczenia – skontaktuj się z nami!

Specjalizujemy się w grupowych ubezpieczeniach zdrowotnych chroniących pracowników. Pomagamy dbać o zdrowie i zadowolenie zatrudnionych, co minimalizuje liczbę absencji chorobowych. Jesteśmy w stanie zapewnić ochronę ściśle dopasowaną do potrzeb, rozmiaru, charakteru działalności firmy oraz struktury wiekowej zatrudnionych. Współpracujemy zarówno z ogólnopolskimi sieciami medycznymi, jak i wysokospecjalistycznymi przychodniami regionalnymi, dzięki czemu zapewniamy pomoc w każdym zakątku Polski.

Wyróżniki oferty:

  • Brak górnej granicy wieku
  • Możliwość modyfikacji ochrony w trakcie trwania umowy
  • Aplikacja mobilna i telekonsultacje

Dodatkowe korzyści dla pracodawcy:

  • Świadczenia Medycyny Pracy, w tym Pracownicze Programy Profilaktyczne, nie stanowią przychodu pracownika – nie są obciążone CIT i ZUS
  • Pracownicze Programy Profilaktyczne zmniejszają całkowity koszt ubezpieczenia
  • Dobrze dobrana ochrona zmniejsza liczbę i długość absencji chorobowych pracowników