Choroby układowe dotyczą wielu narządów, dzięki ich wspólnemu mianownikowi — tkance łącznej.

Każda choroba tkanki łącznej daje wiele różnych, nie zawsze powiązanych ze sobą objawów. Część z nich łatwo zbagatelizować, niechcący dając chorobie szansę na rozwój. Podpowiadamy, jakie są wczesne symptomy chorób układowych i jakie badania należy wykonać, żeby je wykryć.

Spis treści:

Czym są choroby układowe?

Dawniej zwane kolagenozami, dziś traktowane szerzej, jako choroby tkanki łącznej — choroby układowe to schorzenia całych układów, narządów. Gdy lekarz reumatolog stwierdza układową chorobę tkanki łącznej, zawsze wiąże się to ze schorzeniem więcej niż jednego narządu. Można nawet powiedzieć, że cierpi wtedy cały organizm. Dzieje się tak, ponieważ tkanka łączna to budulec organizmu człowieka i jest obecna w niemal każdym układzie, narządzie, a nawet w kościach.

Choroby tkanki łącznej — przyczyny

Mechanizm powstawania choroby tkanki łącznej polega na autoagresji. Komórki układu odpornościowego źle rozpoznają tkanki organizmu i atakują je jako wrogie. W ten sposób, tak jak w innych chorobach autoimmunologicznych, organizm walczy sam ze sobą. Dopiero to jest przyczyną spustoszenia w organach.

Środowisko medyczne i naukowe nie zna dokładnych przyczyn chorób tkanki łącznej. Z dostępnych danych można określić jedynie pewne prawdopodobieństwa, które sprzyjają zachorowaniom. Wśród najważniejszych czynników wyróżnia się:

  • dziedziczenie,
  • zaburzenia hormonalne,
  • zaburzenia immunologiczne, szczególnie limfocytów T regulacyjnych,
  • przebyte infekcje wirusowe,
  • przyjmowanie leków immunologicznych,
  • szczepienia ochronne.

Rodzaje chorób układowych

Schorzenia tkanki łącznej najczęściej dotyczą skóry i stawów. Większość dotyka osób młodych lub aktywnych zawodowo dorosłych, ale chorować mogą nawet dzieci. Lista chorób układowych jest bardzo długa, wymienimy jedynie kilka:

  • reumatoidalne zapalenie stawów,
  • młodzieńcze idiopatyczne zapalenie stawów,
  • toczeń rumieniowaty,
  • twardzina układowa,
  • układowe zapalenia naczyń,
  • mieszana choroba tkanki łącznej,
  • rumień guzowaty,
  • zespół antyfosfolipidowy.

Ze względu na zajmowanie przez chorobę wielu narządów w organizmie, do chorób układowych zaliczamy również:

  • AIDS,
  • cukrzycę,
  • mukowiscydozę,
  • nadciśnienie tętnicze.

Objawy chorób układowych

Nie jest łatwo rozpoznać choroby układowe. Objawy, jakie dają, są nieswoiste, czyli nieprzypisane do jednego tylko schorzenia. Mogą występować w przypadku wielu różnych chorób. Żeby wykryć chorobę tkanki łącznej, trzeba przeanalizować zespół wielu objawów, które pochodzą z różnych narządów. Dlatego rozpoznanie choroby może być opóźnione w stosunku do wystąpienia jej pierwszych objawów.

Warto znać pierwsze symptomy choroby, żeby móc ją zatrzymać. Najczęściej o problemach autoimmunologicznych tkanki łącznej sygnalizują:

  • gorączka lub stany podgorączkowe,
  • zmiany w wyglądzie skóry,
  • bóle i obrzęki stawów,
  • nadmierne zmęczenie, osłabienie i bóle mięśni,
  • nieprawidłowe wyniki krwi,
  • blednięcie i sinienie palców po ekspozycji na zimno (objaw Raynauda),
  • nadwrażliwość na promienie słoneczne.

Jakie badania wykrywają choroby układowe?

U każdej osoby, objawy — nawet tej samej choroby układowej — mogą być inne. Rozpoznanie schorzenia polega na dogłębnym wywiadzie i przeprowadzeniu badań. Lekarz najczęściej zleca badania laboratoryjne krwi:

  • OB, CRP,
  • badanie ogólne moczu,
  • morfologię,
  • próby wątrobowe: ALAT i AspAT,
  • kreatyninę,
  • wskaźnik filtracji kłębuszkowej: eGFR.

Do sprecyzowania, o jaką chorobę chodzi, mogą być również potrzebne inne badania diagnostyczne:

  • przeciwciała przeciwjądrowe: ANA1, ANA2, dsDNA,
  • czynnik reumatoidalny: FR IgM
  • szybkość sedymentacji erytrocytów: ESR
  • i wiele innych.

Lekarz może też zlecić badania obrazowe:

  • biopsję,
  • RTG,
  • USG,
  • echo serca,
  • rezonans magnetyczny,
  • tomografię komputerową.

Niejednokrotnie, przy podejrzeniu układowej choroby tkanki łącznej, lekarz kieruje pacjenta do szpitala. Jest to spowodowane tym, że wykonanie wszystkich niezbędnych badań w szpitalu zajmuje mniej czasu niż w placówkach medycznych.

Wyjątkiem są sytuacje, które dotyczą pracowników ubezpieczonych w ramach grupowych ubezpieczeń zdrowotnych SALTUS Ubezpieczenia. Wizyty u specjalistów są wtedy realizowane na bieżąco, z pominięciem kilkumiesięcznego oczekiwania na swoją kolej. Diagnoza jest dzięki temu szybsza, rozpoczęcie leczenia również następuje w krótkim czasie od pierwszej wizyty u reumatologa.

Choroby tkanki łącznej — leczenie

Terapia chorób układowych trwa od jej rozpoznania do końca życia chorego i polega na łagodzeniu objawów. Schorzenia tkanki łącznej leczy się farmakologicznie, głównie poprzez przyjmowanie:

  • leków immunopresyjnych,
  • glikokortysteroidów,
  • antybiotyków,
  • leków przeciwbólowych i niesteroidowych leków przeciwzapalnych.

Na zmiany skórne stosuje się okłady i maści.

Także osoba chora ma wpływ na przebieg choroby — przez zmianę stylu życia. Do poprawy samopoczucia prowadzi m.in. właściwa dieta i regularna aktywność fizyczna. W części przypadków, kiedy zaangażowanie chorego w leczenie przez zmianę stylu życia jest znaczne, dochodzi do remisji choroby.

Profilaktyka w przypadku chorób tkanki łącznej jest wtórna — jedynie szybka diagnoza pozwala na rozpoczęcie właściwego leczenia i próbę zatrzymania postępu choroby.

SALTUS Ubezpieczenia – skontaktuj się z nami!

Specjalizujemy się w grupowych ubezpieczeniach zdrowotnych chroniących pracowników. Pomagamy dbać o zdrowie i zadowolenie zatrudnionych, co minimalizuje liczbę absencji chorobowych. Jesteśmy w stanie zapewnić ochronę ściśle dopasowaną do potrzeb, rozmiaru, charakteru działalności firmy oraz struktury wiekowej zatrudnionych. Współpracujemy zarówno z ogólnopolskimi sieciami medycznymi, jak i wysokospecjalistycznymi przychodniami regionalnymi, dzięki czemu zapewniamy pomoc w każdym zakątku Polski.

Wyróżniki oferty:

  • Brak górnej granicy wieku
  • Możliwość modyfikacji ochrony w trakcie trwania umowy
  • Aplikacja mobilna i telekonsultacje

Dodatkowe korzyści dla pracodawcy:

  • Świadczenia Medycyny Pracy, w tym Pracownicze Programy Profilaktyczne, nie stanowią przychodu pracownika – nie są obciążone CIT i ZUS
  • Pracownicze Programy Profilaktyczne zmniejszają całkowity koszt ubezpieczenia
  • Dobrze dobrana ochrona zmniejsza liczbę i długość absencji chorobowych pracowników