Unia Europejska chce ratować mieszkańców Starego Kontynentu przed chorobą i przedwczesną śmiercią. Europejski Plan Walki z Rakiem został przyjęty. Jak stosować profilaktykę nowotworów?

Spis treści:

Eksperci zwracają uwagę na wysoki poziom zachorowalności na nowotwory w Europie. W 2020 r. raka i inne nowotwory zdiagnozowano łącznie u 2,7 mln osób w Unii Europejskiej. Kolejne 1,3 mln zmarło na choroby nowotworowe. Według prognoz lekarzy, bez podjęcia zdecydowanych działań do 2035 r. liczba zachorowań na raka w Europie wzrośnie o prawie 25 proc. Oznacza to, że nowotwór będzie główną przyczyną zgonów w UE. Ma temu zapobiec realizacja Europejskiego Planu Walki z Rakiem.

Europejski Plan Walki z Rakiem opiera się o konkretne założenia – to profilaktyka nowotworów, badania i edukacja społeczna. Specjaliści zamierzają również wzmocnić diagnostykę i leczenie, a także poprawić jakość życia pacjentów onkologicznych oraz tych, którzy chorobę mają już za sobą.

Plan zawiera 10 inicjatyw przewodnich i dużą liczbę działań wspierających. Budżet na realizację całego planu wynosi około 4 mld euro i będzie zasilany z różnych programów finansowych Unii Europejskiej, m.in. EU4Health, programu badawczego Horyzont Europa oraz funduszy spójności.

Co ważne, choroby nowotworowe dotyczą każdego, dlatego nie tylko urzędnicy czy naukowcy mogą się zaangażować. Do współdziałania zapraszani są również ludzie biznesu – pracodawcy, przedsiębiorcy.

Choroby nowotworowe – co je wywołuje?

Ryzyko zachorowania na raka ma związek z wiekiem, trybem życia i genetyką. Jednak wbrew obiegowej opinii, choroby nowotworowe rzadko rozwijają się na skutek dziedziczonych w DNA predyspozycji.

Choroby nowotworowe powstają w wyniku długotrwale gromadzących się uszkodzeń DNA. To drobne zmiany, które akumulują się w ciągu całego życia, aż w efekcie komórki zaczynają się dzielić i rosnąć w nieograniczony sposób, tworząc guzy na zdrowych tkankach w organizmie.

Naukowcy prowadzą nieustanne badania nad elementami codziennych zachowań oraz to w jaki sposób i do jakiego stopnia przyczyniają się do rozwoju choroby nowotworowej lub przed nią chronią. Specjaliści stworzyli kilkanaście kategorii czynników ryzyka.

Zaliczamy do nich m.in.:

  • palenie tytoniu,
  • nadużywanie alkoholu,
  • dieta i sposób odżywiania,
  • zakażenia i wirusy,
  • czynnik zawodowe,
  • zanieczyszczenie środowiska.

Choroby nowotworowe powstają zazwyczaj z powodu wielu równolegle oddziałujących czynników. Te, które działają w różny sposób na rozwój raka, wzajemnie potęgują swój wpływ. Wśród najlepiej rozpoznanych czynników wywołujących nowotwory są palenie papierosów i nadmierne spożycie alkoholu. Ale wystarczy zmienić jeden z nich, aby zmniejszyć ryzyko choroby nowotworowej.

Jak zapobiegać nowotworom?

Skuteczny sposób na redukcję niebezpiecznych zmian, wywołujących nowotwory to zdrowy tryb życia. Opiera się on na:

  • zrównoważonej diecie,
  • ograniczonym spożywaniu alkoholu lub całkowitym odstawieniu,
  • ruchu,
  • unikaniu kontaktu z dymem papierosowym,
  • braku nadwagi (właściwe BMI),
  • ograniczonej ekspozycji na słońce (kontakt z promieniami UV).

W parze ze zdrowym trybem życia powinna iść profilaktyka nowotworów i regularne badania.

Profilaktyka nowotworów – na czym polega?

Powszechnie panuje przekonanie, że choroby nowotworowe to zagrożenie, którego nie da się uniknąć. Tymczasem wystarczy zdrowy tryb życia i profilaktyka, by zminimalizować to ryzyko.

Odżywiaj się zdrowo

Sposób odżywiania ma związek z rozwojem aż 30% nowotworów. Rodzaj i jakość żywności ma wpływ na ryzyko choroby nowotworowej.

Profilaktyka nowotworów to spożywanie produktów, które:

  • zawierają antyoksydanty, czyli substancje hamujące reakcję utleniania: warzywa zielone, marchew, pomidory, rośliny strączkowe, kakao i owoce.
  • mają właściwości redukujące ryzyko nowotworu: warzywa kapustowate, cebula, czosnek, owoce cytrusowe.
  • hamują wzrost komórek guzów: warzywa kapustowate, soja, pomidory, cebula, czosnek, winogrona, kurkuma, zielona herbata.
  • hamują proces angiogenezy (zachodzi przy zmianach nowotworowych): produkty bogate w kwasy omega-3, winogrona oraz inne owoce miękkie.

Kontroluj wagę

Profilaktyka nowotworów to także zwracanie uwagę na masę ciała. Według badań, u osób z nadwagą wzrasta ryzyko rozwoju raka jelita grubego. Tak samo w przypadku otyłości. Duża masa ciała wpływa też na inne choroby nowotworowe:

  • raka trzustki,
  • raka nerki,
  • gruczolaka przełyku.

Nadmiar tłuszczu wpływa też na rozwój chorób zapalnych. Dlatego pilnuj nie tylko diety, ale także BMI – współczynnik nie powinien być wyższy niż 25.

Pamiętaj o ruchu

To najlepszy sposób na odkładający się w organizmie tłuszcz i cukier. To one mają wpływ na stan zdrowia oraz oczywiście na rozwój chorób nowotworowych. Poza tym ruch wpływa na układ odpornościowy, który produkuje dzięki temu więcej białych krwinek. Ruszaj się najlepiej często i regularnie: 5 razy w tygodniu, 30-60 minut. Pomyśl o uprawianiu sportu lub choćby rekreacji.

Nie pal papierosów

O tym już wspominaliśmy – dym tytoniowy składa się z 4 tys. substancji, m.in.: metali ciężkich, benzenu, dioksyn i innych. Jeśli w pracy masz kontakt z osobami palącymi, zadbaj o to, aby nie przebywać w oparach z dymu papierosowego.

Unikaj alkoholu i promieni UV

Warto jeszcze wspomnieć o spożywaniu alkoholu i ekspozycji na słońcu w profilaktyce nowotworów. Oczywiście, jak mówi powiedzenie „wszystko jest dla ludzi”. To prawda, ale pamiętaj o rozsądnej ilości – odrobina alkoholu nie zaszkodzi, ale używaj go jak najmniej i jak najrzadziej. To czynnik, który wywołuje m.in. nowotwory krtani, przełyku lub piersi.

Promieniowanie UV może wywoływać mutacje komórek i wpływać na ich naturalne mechanizmy. Nie przebywaj zbyt długo na słońcu i unikaj korzystania z solarium. Jeśli wybierasz się latem na plażę – używaj kremów z filtrem.

Profilaktyka pierwotna i wtórna nowotworów

Z pewnością słyszysz o profilaktyce pierwotnej i wtórnej nowotworów. Co to znaczy? Już wyjaśniamy!

Profilaktyka pierwotna to wszelkie działania profilaktyczne, które podejmujesz przed ewentualnym zachorowaniem na nowotwór. Krótko mówiąc, to wszystko o czym mówiliśmy wcześniej – zdrowy tryb życia, regularny ruch i odpowiednia dieta. Chodzi po prostu o zwiększenie Twojej odporności na czynniki ryzyka.

Z kolei profilaktyka wtórna nowotworów to przeciwdziałanie poprzez wczesne rozpoznanie choroby i natychmiastowe podjęcie leczenia.

Profilaktyka nowotworów a badania

Wczesne wykrycie nowotworu zwiększa szanse na jego całkowite wyleczenie. Dlatego, oprócz zdrowego trybu życia, w profilaktyce nowotworów kluczową kwestię odgrywają badania.

Kobiety powinny regularnie wykonywać mammografię oraz badania cytologiczne, szczególnie, gdy będą w grupie ryzyka (osiągną odpowiedni wiek). Istotne jest także samobadanie piersi – dotyczy ono kobiet w każdym wieku i należy je wykonywać raz z miesiącu.

W przypadku mężczyzn bardzo ważne są testy PSA, pozwalające wykryć raka prostaty. Poza tym w ich przypadku ważne są także jądra – raz w miesiącu każdy mężczyzna powinien wykonać ich samobadanie. W tym przypadku wiek nie odgrywa roli – na ten rodzaj nowotworu zapadają także młodzi mężczyźni (14-25 lat).

To jeszcze nie wszystko – ważną rolę odgrywa także zdrowie w pracy oraz czynniki kancerogenne wynikające ze specyfiki wykonywanego zawodu. Aby obniżyć ryzyko zachorowania na nowotwór wśród zatrudnionych, pracodawca powinien rozważyć skorzystanie z grupowego ubezpieczenia zdrowotnego dla swoich pracowników, które usprawnia pomoc. Co więcej niektórzy ubezpieczyciele, jak SALTUS Ubezpieczenia, oferują nawet specjalne programy profilaktyczne przeciw nowotworom, np. Pracowniczy Program Profilaktyczny – Profilaktyka Onkologiczna + Walka z Rakiem (w dwóch wariantach).

W ramach programu pracownicy skorzystają z badań profilaktycznych i konsultacji specjalistycznych bez długiego oczekiwania w kolejkach. Jeśli nowotwór zostanie wykryty, pracownik będzie miał spore szanse na skuteczne wyleczenie choroby.

SALTUS Ubezpieczenia – skontaktuj się z nami!

Specjalizujemy się w grupowych ubezpieczeniach zdrowotnych chroniących pracowników. Pomagamy dbać o zdrowie i zadowolenie zatrudnionych, co minimalizuje liczbę absencji chorobowych. Jesteśmy w stanie zapewnić ochronę ściśle dopasowaną do potrzeb, rozmiaru, charakteru działalności firmy oraz struktury wiekowej zatrudnionych. Współpracujemy zarówno z ogólnopolskimi sieciami medycznymi, jak i wysokospecjalistycznymi przychodniami regionalnymi, dzięki czemu zapewniamy pomoc w każdym zakątku Polski.

Wyróżniki oferty:

  • Brak górnej granicy wieku
  • Możliwość modyfikacji ochrony w trakcie trwania umowy
  • Aplikacja mobilna i telekonsultacje

Dodatkowe korzyści dla pracodawcy:

  • Świadczenia Medycyny Pracy, w tym Pracownicze Programy Profilaktyczne, nie stanowią przychodu pracownika – nie są obciążone CIT i ZUS
  • Pracownicze Programy Profilaktyczne zmniejszają całkowity koszt ubezpieczenia
  • Dobrze dobrana ochrona zmniejsza liczbę i długość absencji chorobowych pracowników